Теодор Драйзер, «Америка фожиаси». Ғафур Ғулом номи

VIII БОБ
Клайдни қўрқинчли тушлар (Роберта, уни қа-
моққа олгани келган кишилар ва шунга ўхшаш 
нарсалар) билан азобга солган деярли уйқусиз тун-
дан сўнг тонг ҳам отди. Ниҳоят, у ўрнидан тур-

---

208
Теодор Драйзер
ди: ҳар бир асаби, кўзлари қақшаб оғрир эди. Бир 
соатлардан кейин пастга тушди-ю, автомобиллар-
дан бирини ҳайдаб чиқаётган Фредерикни (қайси 
куни уни шу ерга олиб келган ҳайдовчини) кўриб, 
унга Олбэни ва Утикада чиқадиган ҳамма кундуз-
ги газеталардан олиб келишни топширди. Соат 
тўққиз яримларга яқин ҳайдовчи қайтгач, Клайд 
газеталарни кўтариб хонасига кирди-да, эшикни 
қулфлаб, улардан бирини ёзиб кўрган эди, бирда-
нига ваҳимали сарлавҳага кўзи тушди:
СИРЛИ ТАРЗДА ҲАЛОК БЎЛГАН ҚИЗ.
КЕЧА УНИНГ ЖАСАДИ АДИРОНДАК
КЎЛЛАРИНИНГ БИРИДАН ТОПИЛДИ.
ҲАМРОҲИНИНГ ЖАСАДИ ЙЎҚ.
Юраги ҳовлиққанидан ранги қув ўчиб, дераза 
олдидаги стулга ўтирди ва ўқий бошлади:
«Брижбург (Нью-Йорк штати), 9 июль. Кеча туш-
га яқин Катта мушгир кўлининг жанубий қисмида 
сувдан номаълум бир ёш жувон чиқариб олинган, 
тахмин қилишларича, у чоршанбада Ўтлоқзор кўли 
меҳмонхонасида ўзини «Карл Грэхем рафиқаси би-
лан», пайшанба куни Катта мушгир кўли меҳмонхо-
насида эса «Клифорд Голден рафиқаси билан» деб 
ёздирган бир йигитнинг хотини экан. Тўнкарилиб 
ётган қайиқ билан эркакларнинг похол шляпасини 
Ҳилол қўлтиғи деб номланган жойдан топишган. Шу 
боисдан кун бўйи у ерда чангак ва тўрлар ёрдамида 
қидирув олиб борилган. Аммо кеч соат еттигача ҳам 
эркакнинг жасади чиқмаган, фалокат юз берган 
жойга соат иккида чақирилган брижбурглик тергов-
чи Хейтнинг тахминига қараганда, эркакнинг жаса-
дини топишдан умид қилмаса ҳам бўлади. Ўлган жу-
воннинг юзи ҳамда бошидаги яра ва моматалоқлар, 
шунингдек, ҳодиса юз берган жойга қидирув давом 
этаётган пайтда етиб келган уч кишининг гапи, 

---

209
Америка фожиаси
яъни уларнинг ўтган тунда кўлдан жануброқда, ўр-
монда, таърифидан худди ўша Голден ёки Грэхемга 
ўхшаган бир йигитни учратганлари – кўп кишилар-
ни бу ўринда қотиллик бор ва қотил яширинишга 
уринмоқда, деб тахмин қилишга мажбур этяпти.
Марҳуманинг чарм жомадони Қуролсоз те-
мир йўл бекатида (Катта мушгир кўлининг шарқ 
томонида, беш миль нарида) сақлаб қўйиш учун 
топширилган экан, шляпаси ва пальтоси эса Кат-
та мушгир меҳмонхонасида қолдирилгани ҳолда 
Грэхем ёки Голден бўлса, айтишларича, жомадо-
нини ўзи билан бирга қайиққа олиб борган. Кат-
та мушгир кўли меҳмонхонаси хўжайинининг 
маълум қилишича, ўша йигит ва жувон ўзларини 
«олбэнилик Клифорд Голден рафиқаси билан», деб 
ёздиришган. Меҳмонхонада улар бир неча дақиқа 
бўлишган; кейин Голден шундоқ меҳмонхона ёни-
даги қайиқлар қароргоҳига боргану кичик бир 
қайиқни ижарага олган ва жомадонини кўтариб, 
ҳамроҳи билан кўл сайрига жўнаган. Шу-шу улар 
қайтиб келишмаган, кеча эрталаб эса кўлнинг жа-
нубий қисмидаги Ҳилол қўлтиғи деб номланган, 
чоғроққина бир кўрфазчада таги устига айланиб 
тўнкарилиб ётган қайиқни топишган; хиёл ўтмай 
шу ернинг ўзидан навжувоннинг мурдаси ҳам 
чиққан. Кўлнинг бу томонида сув ости тошлари 
йўқлиги, марҳуманинг юзида эса кўкарган жойла-
ри аниқ кўриниб тургани учун ўша заҳотиёқ уни 
ҳамроҳи нима биландир урган бўлса керак, деган 
гумон туғилди. Буларга бояги юқорида айтилган 
уч кишининг гувоҳлиги ҳамда қайиқ яқинидан то-
пилган эркак кишининг похол шляпасидан тамға-
си юлиб олингани ва эгаси кимлигини аниқлаш 
имконини берадиган бошқа