qo'shimcha himoya choralari) - 25 . Tashqarida (qo'shimcha himoya choralari mavjud bo'lmaganda) - 30 • Yerda (qo'shimcha himoya choralari mavjud bo'lmaganda), beton tayyorlagan poydevorlarda - 40 Stressni uzatish zonasi bo'ylab (9.1.11-bandga qarang) oldindan zo'riqtirilgan elementlarning uchlaridagi beton qoplamaning qalinligi barni mustahkamlash uchun kamida 3d va kamida 40 mm va arqonlarni mustahkamlash uchun kamida 20 mm bo'lishi kerak Chelik tayanch qismi mavjud bo'lganda, qo'llab-quvvatlovchi kuchlarning konsentrlangan uzatilishi bilan oldindan zo'riqtirilgan elementlar uchun oraliqdagi qism bilan bir xil langarli va langarsiz armatura uchun tayanchda uchastkaning betonning himoya qatlamini olishga ruxsat beriladi. va bilvosita mustahkamlash (payvandlangan ko'ndalang to'rlar yoki uzunlamasına mustahkamlashni qoplaydigan qisqichlar) , 10.3.20-bandning ko'rsatmalariga muvofiq o'rnatiladi.Beton ustiga cho'zilgan va kanallarda joylashgan oldindan zo'riqishli bo'ylama armaturaga ega bo'lgan elementlarda element yuzasidan kanal yuzasiga masofa kamida 40 mm va kanalning kengligi (diametri) dan kam bo'lmagan masofani olish kerak. yon yuzlar - kanalning kamida yarmi balandligi (diametri). Oldindan kuchlanishli armatura yivlarda yoki elementning kesimidan tashqarida joylashganda, keyingi beton yoki boshqa tarzda hosil bo'lgan betonning himoya qatlamining qalinligi kamida 20 mm bo'lishi kerak.
STO 36554501-006-2006 Temir-beton konstruktsiyalarning yong'inga chidamliligi va yong'in xavfsizligini ta'minlash qoidalari . 90 daqiqa davom etadigan standart yong'in bilan, armatura o'qidan betonning isitiladigan chetiga masofa kamida 35 mm, 120 daqiqada - 45 mm, 150 daqiqada - 55 mm, 180 daqiqada - 60 mm bo'lishi kerak. .
Temirbeton qarshiligi nazariyasi asoslari.Темирбетон физик ва механик хоссалари ҳар хил бўлган материаллар, пўлат арматура ва бетондан ташкил топган. Пўлат эластик материал бўлиб, ташқи юклар таъсиридан унинг деформацияланиши Гук қонунига бўйсинади. Бетон бўлса эластикпластик материал бўлиб, ташқи юклар таъсиридан унинг деформацияланиши Гук қонунига бўйсинмайди. Бундай материалларнинг бирлашишидан ҳосил бўлган темирбетоннинг деформацияланиши эса, деформацияланувчи қаттиқ жисмлар назариясининг мавжуд бўлган бирор-бир қонунига бўйсинмайди. Ташқи юклар таъсиридан темирбетоннинг деформацияланиши эластик материаллар қаршилиги қонунлари орқали ифодаланадиган бўлса, бетоннинг хақиқий деформацияланиши, яъни бетонда ҳосил бўладиган пластик деформациялар эътиборга олинмасдан қолишади. Эластик материаллар қаршилиги назарияси бўйича хисобланган темирбетон конструкцияларнинг мустаҳкамлиги тажрибалардан олинган мустаҳкамликдан анча фарқ қилиб, конструкциянинг ҳақиқий мустаҳкамлигини аниқлашга имкон бермайди. Бундан ташқари эксплуатация қилиш ҳолатида темирбетон конструкцияларнинг чўзиладиган зоналарида ёриқларнинг пайдо бўлиши конструкцияларни ҳисоблаш учун эластик материаллар қаршилиги назариясини аниқлаш имкониятини янада қийинлаштиради. Темирбетон қаршилигининг замонавий назарияси тажрибалар асосида олинадиган натижалар ва деформацияланувчи қаттиқ жисмлар механикасининг умумий қонунларига асосланган ҳолда конструкциянинг ташқи юклар таъсиридан ҳақиқий кучланиш ва деформацияланиш ҳолатларининг ҳар бир босқичини эътиборга олган ҳолда яратилади. Темирбетон конструкцияларни ҳисоблашда дастлаб эластик материаллар қаршилиги назариясига асосланган рухсат этилган кучланишлар услуби қўлланилган. Темирбетон конструкцияларнинг ташқи юклар таъсирига ишлашини ўрганиш мақсадида кенг ўтказилган илмий тажрибалар ва синовлар натижасида рухсат этилган кучланишлар услубининг камчиликлари яққол намоён бўлди. Бу услуб нафақат олдиндан тайинланадигая эҳтиёт коэффициенти бўйича конструкцияларни лойиҳлашни, балки арматура ва бетондаги кучланишларнинг ҳақиқий қийматларини аниқлашга ҳам имкон бермайди. Рухсат этилган кучланишлар услубининг камчиликлари олимлар ва тадқиқотчиларни темирбетоннинг эластик-пластик хоссаларини эътиборга оладиган янги хисоблаш услубини яратиш мақсадида махсус тажрибалар ва тадқиқотлар ўтказишга ундади. Натижада 1931 йилнинг охирида А.Ф.Лолейт томонидан янги, бузувчи зўриқищлар бўйича ҳисоблаш назариясининг асосий ҳолатлари таклифэтилди. Бу назария бўйича эгилган темирбетон конструкциянинг бузилиши арматура ва бетонда пластик деформацияларнинг ҳосил бўлиши натижасида арматурадаги кучланишларнинг оқувчанлик чегарасига, бетонда эса кучланишларнинг сиқилиш бўйича мустаҳкамлигига етишидан содир бўлади деб қабул қилинади. Бузувчи зўриқишлар услуби темирбетоннинг эластик-пластик хоссасини эътиборга олган ҳолда ташқи юклар таъсиридан конструкция кесимларининг хақиқий ишлашини тўғри ифодалайди. Шунинг учун бу услубнинг темирбетон қаршилиги назариясининг ривожланишига аҳамияти жуда катта. Бузувчи зўриқишлар услуби прогрессив бўлишига қарамасдан камчиликлардан ҳам ҳоли эмас. Бу услуб ташқи юклар ва материаллар қаршиликларининг ўзгарувчанлигини ҳамда конструкциянинг ҳар хил шароитда ишлашини эътиборга олмайди. Олимлар ва тадқиқотчиларнинг кенг қуламда олиб борган тажриба ва тадқиқотлари натижасида 1955 йилда сифат жиҳатдан янги бўлган чегаравий холатлар услуби яратилди. Бу услуб бузувчи зўриқишлар услубига асосланган бўлиб, унинг камчиликларидан ҳолидир, Китобда асосан темирбетон конструкцияларни чегаравий ҳолатлар услуби бўйича ҳисоблаш келтирилган. Бундан ташқари темирбетон конструкцияларни ишончлиликка ҳисоблаш асослари ёритилган.
