Temirbeton paydo bo‘lishi va rivojlanishining qisqacha tarixi

TBK yorilish bardoshligiga uch turkum talablar.

25. 
    Chegaraviy xolatlar buyicha xisoblashni asosiy nizomlari.
    

26. 
    Mustaxkamlik shartlari
    

27. 
    Egiluvchi elementlar, siqiluvchi elementlar, cho‘zilgan elementlar. qiya kesim bo‘yicha egiluvchi elementlarni mustaxkamligini xisoblash asoslari.
    

28. 
    Beton sinfi. Бетоннинг синфи деб қирраларининг ўлчамлари 15 см бўлган бетон кубнинг 95 % таъминланиш билан 28 суткада аниқланган сиқилишдаги чегаравий қаршилигига айтилади. Бетоннинг синфи билан маркаси ўртасидаги фарқ қабул қилинадиган қаршилик миқдорининг таъминланиши билан ифодаланади. Бетоннинг маркаси учун қаршиликнинг таъминланиши 50 % ни ташкил этади (қаршиликнинг ўрта статик микдори). Бетоннинг синфи учун эса бу кўрсаткич 95 % ни ташкил қилади. Бетоннинг маркаси билан синфи орасидаги боғланиш қуйидаги формула орқали ифодаланади. В = О.1М (1 - 1,64v) Бу ерда В — бетоннинг синфи (М Па); М — бетоннинг маркаси (кг/см2). Бетоннинг синфи кубларни синаш йўли билан аниқланади. Бетоннинг кубик мустаҳкамлиги Бетон ва темирбетон конструкциялар учун оғир бетоннинг сиқилишга бўлган мустаҳкамлиги бўйича қуйидаги синфлар кўзда тутилган: В 3,5; В 5; В 7,5; В 10; В 12,5; В 15; В 20; В 25; В 30; В 35; В 40; В 45; В 50; В 55; В 60. Бетоннинг мустаҳкамлиги вақт ўтиши билан оша боради ва бу жараён бир неча йил давом этиш мумкин. Вақт давомида бетоннинг мустаҳкамлигининг ошишига унинг таркиби, атроф муҳитнинг иссиқлиги ва намлиги катта таъсир кўрсатади. Бетон мустаҳкамлиги билан унинг ёши ўртасидаги боғланиш куйидаги формула билан аникданади
    

Атроф муҳитнинг ҳарорати ва намлиги қанча юқори бўлса, қотиш жараёни шунчалик тез ўтади. Бундай ҳолат Марказий Осиё шароитида тайёрланадиган бетонлар учун характерлидир. ҚМҚга биноан оғир бетондан ишланадиган темирбетон конструкцияларида синфи В 7,5 дан паст бўлган бетонларни қўллаш рухсат этилмайди. Такрорий юклар таъсир этадиган конструкцияларда эса синфи В 15 дан юқори бўлган бетонлар кўлланилади. Сиқилувчи темирбетон элементлари В 15 дан кам бўлмаган бетонлардан ва катта юк остида бўладиган конструкцияларда эса (масалан, кўп қаватли биноларнинг қуйи қават устунларида) синфи В 25 дан кам бўлмаган бетонлар қўллаш тавсия этилади. Зўриқгирилган бетон учун 2? 20 ... 5 6 0 бўлган бетон синфлари қабул қилинади. Ҳисоб ишларида бетоннинг призма мустаҳкамлиги кубик мустаҳкамлигининг 72—77% ини ташкил этади