Tema: Stiller ham vizual informatsiyalar

Qa’dimde informaciyalardı kodlaw
Turmısta informaciyanı kodlawdın’ ko'plegen usılları bar. Birinshi kodlawdı qollag’an insan a’yemgi Greciya sarkardası Lisandro esaplanadı. Ol informaciyanı qupıya saqlaw, yag’nıy kodlaw ushın belgili bir qalın’liqtag’ı "Ssital" tayaqshasın oylap tapqan. Kodlawdın’ bul usulı orın almastırıw usılı dep ataladı.
A’ yyemgi rim imperatorı Yuliy Cezar da informaciyanı qupıyalıg’ın saqlaw ushın tekstli kodlaw usılın oylap tapqan. "Cezar shifrı"da teksttegi ha’rip alipbede o’zinen keyin kelgen ushinshi ha’ripke almastırıladı. Bunda alipbe do’n’gelek ko’rinisinde jazılg’an esaplanadı. Bul kodlaw usılı alipbeni jıljıtıw usılı delinedi.

Informaciyalardı kodlawdın’ usılları
Semyuel Morze 1837-jılı elektromagnit telegraf qurılmasın oylap tapqan ha’m 1838-jılı usı qurılma ushın telegraf kodın islep shıqqan. Onda tu’rli ha’rip ha’m san-lar tochka ha’m tire (sızıqsha)lardın’ arnawlı izbe-izligi ko'rinisinde an’latılg’an, yag'nıy informaciya usı belgi ja’rdeminde kodlanadi: "uzın signal" (tire ja’rdeminde an’latıladı), "qısqa signal" (noqatlar ja’rdeminde an’latıladı), "signalsız" (boslıq, pauza menen an’latıladı). Bunday kodlaw usıli ha’zirgi ku’nde de qollanılmaqda.
Texnologiya — so’zi yunonsha (techne) sanaat, sheberlik, oqıw ma'nislerin an’-latadı, bul bolsa processler degen ma’nisti an’latadı. Texnikada texnologiya degen-de belgili bir kerekli material o’nimin payda etiw ushın usıllar, metodlar ha’m qu-rallar jıyındısınan paydalanatug’ın process tu’siniledi.
Texnologiya ob'ekttin’ da’slepki, baslang'ısh halatın o’zgertip, yag’nıy, aldın-nan belgilengen talapqa juwap beretug’ın halatqa keltiredi.
Texnologiya - bul jasalma ob'ektlerdi jaratıwg’a bag’darlang’an processlerdi basqarıw bolıp esaplanadı.
Informaciyalıq texnologiya ob’yekt, process yamasa ha’diyse (informaciyalıq o’nim) nin’ halatı haqqındag’ı yag’nıy sıpat informaciyasın alıw ushın mag’lıwmat-lar (baslang’ısh informaciyasın) toplaw, qayta islew ha’m uzatıwdın’ qural ha’m usılları toplamınan paydalanıwshı processler. Informaciyalıq texnologiyalardın’ maqseti insan analiz etiw ushın informaciyanı islep shıg’arıw ha’m onın’ tiykarında qanday da bir ha’reketti orınlaw boyınsha qarar qabıl etiw.
Informaciyalıq texnologiya o’zi ushın tiykarg’ı ortalıq bolg’an informaciyalıq sistemaları menen tıg’ız baylanıslı. Sebebi informaciyalıq texnologiya informaciya-lıq sistemalarda bar bolg’an mag'lıwmatlar u’stinde orınlanatug’ın ha’r tu’rli qura-malı operaciyalar, a’meller ha’m algoritmlerdi orınlawdan ibarat bolg’an ta’rtiples-tirilgen processler.
Informaciyalıq texnologiyanın’ payda bolıwı ha’m rawajlanıwın belgilewshi ishki ha’m sırtqı faktorlar bar.