Tema: Olefinler, aliniwi ha’m qa’siyetleri

Tema: Olefinler, aliniwi ha’m qa’siyetleri

Orinladi: Perdebaev.N

Qabilladi: Qayipbergenova.G

Joba:

• Kirisiw
• Teoriyaliq bo’lim
• Olefinlerdin’ duzilisi
• Olefinlerdin’ aliniwi
• Olefinlerdin’ qa’siyetleri
• Olefinlerdin’ izomeriyasi

Kirisiw

• Olefinler (lat. Oleum – may ha’m facio – qilip atirman) alkenler ha’m etilen qatari uglevodorodlari dep te ataladi. Olefinler asiklik birikpelerge kiredi. Shinjiri ashiq bolip, bir qos bog’li esaplanadi. Olefinlerdin’ en’ apiwayi wa’kili etilen SN2=Sn2 bolg’anlig’inan olar etilen uglevodorodlari dep ataladi. Etilen ha’m onin’ jaqin gomologlari (propilen SN2=SN- SN3, butenler S4N8) ko’binshe alki-lenler dep juritiledi.

Teoriyaliq bo’lim

• Olefinler fizik qa’siyetlerine ko’re, toying’an uglevodorodlardan azmaz parq qiladi. Olardin’ qaynaw temperaturasi alkanlarg’a qarag’anda bir qansha to’men, tig’izlig’i bolsa bir qansha joqari boladi. To’men olefinler (S2N4 den S4N8 ge shekem) gaz, keyingileri S8N36 g’a shekem suyiqliq, onnan joqarisi qatti zatlar boladi. Ba’rshe olefinler rangeiz, suwda derlik erimeydi, spirtte azmaz eriydi, uglevodorod ha’m efirlerde bolsa jaqsi eriydi.

Olefinlerdin’ qosbag’ina vodorod, galogenler, vodorod-galogenler, suw an’sat birigedi (bunda may ta’rizli suyiqliq payda boladi, olefinlerdin’ atida sodan aling’an). Olefinler an’sat izomerlenip, polimerlenip ha’m sopolimerlenip qimbat bahali o’nim payda qiladi. (Poliolefinler, polietilen, polipropilen, poliizobutilen). Joqari alkinleniw qabiliyetine Olefinlerdin’ za’ru’r qa’siyetleri esaplanadi.

• Olefinlerdin’ qosbag’ina vodorod, galogenler, vodorod-galogenler, suw an’sat birigedi (bunda may ta’rizli suyiqliq payda boladi, olefinlerdin’ atida sodan aling’an). Olefinler an’sat izomerlenip, polimerlenip ha’m sopolimerlenip qimbat bahali o’nim payda qiladi. (Poliolefinler, polietilen, polipropilen, poliizobutilen). Joqari alkinleniw qabiliyetine Olefinlerdin’ za’ru’r qa’siyetleri esaplanadi.