Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Avtorlar

KIRISIW
Adam anatomiyası adam organizminiń dúzilisin, onıń rawajlanıw protsessin, hár bir organizmnıń jınısıy jaqtan ózgesheligine hám jasına qaray qáliplesiwin, sonıń menen birge sırtqı ortalıqtıń aǵzalardıń dúzilisine hám iskerligine tásirin úyrenedi.
Anatomiya grekshe (anatome) kesemen degen mánisti ańlatadı. Adam organizminiń dúzilisinde jasına say, jınısıy hám jeke ózgeshelikleri ajıratıladı. Balalıq hám jas óspirimlik dáwirde organizm tolıq jetilmegen, toqıma elementleri tolıq qáliplespegen boladı.
Anatomiya adam organizmin bir pútin halda úyrenedi, sebebi organizm kóplegen aǵzalardan ibarat bolıp, olar nerv hám qan tamırlar sisteması menen óz- ara baylanısqan.
Adam organizminiń aǵzaları yaki aǵzalar sistemasınıń dúzilisin ápiwayı kóz benen makroskopik anatomiya (macros-grekshe úlken) úyrenedi.
Mikroskopik anatomiya (micros-grekshe kishkene) bolsa aǵzalardıń názik dúzilisin, quramındaǵı elementlerdi mikroskop járdeminde úyrenedi.
Sistematikalıq anatomiya adam organizmin sistemalarǵa bólip (súyek, bulshıq et, as sińiriw, qan aylanıw, bólip shıǵarıw hám basqalar) úyrengeni ushın onı sistematikalıq anatomiya dep ataydı.
Topografiyalıq anatomiya bolsa adam gewdesin bólimleri boyınsha, aǵzalardıń jaylasıwın, formasınan basqa da olardıń óz-ara múnásebetlerin, shegaralarin hám deneden sırttaǵı proektsiyaların úyrenedi.
Adam organizmi dúzilisine qaray quramalılıǵı hám miynetke uqıplılıǵı menen haywanlar organizminiń dúzilisinen túpten parq qıladı, áne usı adam organizminiń quramalı dúzilisin, rawajlanıw nızamlılıqların, evolyutsiyalıq jaqtan rawajlanıw nızamlılıqların (filogenez) salıstırma anatomiya izertleydi.
Adam organizimindegi aǵzalar xızmetine (funktsiyasına) baylanıslı qáliplesip baradı. Bul baylanıslardı úyreniw funktsional anatomiyanıń wazıypasına jatadı.
Bulshıq et sistemasınıń morfologiyasın hám dinamikasın (bulshıq etlerdiń qısqarıwın) spor anatomiyası izertleydi.