Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Shandıq dene (corpus callosum)

Shandıq dene eki yarımshardı bir-birinen ajıratıp turıwshı uzınına ketken jarıqtıń astında jaylasqan.
Shandıq dene úsh bólimnen: aldınǵı, orta hám artqı bólimlerden turadı.
Stvolı (denesi) dep atalıwshı orta bólimi, aldınǵı tárepinen dize sıyaqlı búgilip tómenge túsedi. Áne usı búgilgen jerge shandıq deneniń dizesi delinedi. Tómenge túsiwshi bólimi qus tumsıǵı sıyaqlı tarayıp baradı, sonıń ushın ol shandıq dene tumsıǵı delinedi. Tumsıqtıń ushınan tómenge juqa plastinka dawam etip, ol aqırǵı plastinkaǵa barıp qosıladı. Shandıq deneniń arqa sheti qalıńlasqan bolıp, onı shandıq dene qayısı dep ataydı. Ol tórt tóbeshik hám shiyshe tárizli dene tóbesinde erkin asılıp turadı.

Gúmbez (fornix)

Aq zattan dúzilgen gúmbez shandıq deneniń astında jaylasqan. Onıń aldınǵı hám artqı (tómengi) tárepleri ekige ajıralǵan, ortası bolsa tutas bolǵanı sebepli uzayǵan kóbeytiw belgisine uqsas boladı. Gúmbez ortasındaǵı tutas bólimge gúmbez denesi delinedi. Ol shandıq deneniń stvolınıń astına jabısıp turadı, denesi arqa tárepten eki úlken ayaqlarǵa ajıralıp qaptal qarınshanıń tómengi shaqı ishindegi buklemnen baslanıp keledi. Ayaqlar áwele bir- birinen júdá uzaqta tursada keyin ala bir - birine jaqınlasadı hám qosılıp ketedi.
Gúmbezdiń deneden aldınǵı bólimide eki baǵanaǵa ajıraladı. Ayaqlar áwele aldınǵa sońın ala qayrılıp tómenge baǵdarlanadı hám sorıǵısh tárizli denege barıp tamamlanadı.
Gúmbezdi payda etken talalar yarımsharlardıń sheke bóleklerin aralıq miy menen qosadı.
Gúmbez baǵanaları menen shandıq deneniń aldınǵı bólimi (dizesi hám tumsıǵı) arasında juqa perde tartılǵan bolıp oǵan tınıq perde, yaki juqa diywal delinedi. Bul perde eki qabattan ibarat bolıp, olardıń arasında tınıq suyıqlıq penen tolǵan boslıq bar. Ayırım ilimpazlar bunı besinshi qarınsha dep ataydı. Lekin ol tuwrı emes, sebebi bul aralıq basqa qarınshalar taqılette qáliplespeydi hám basqa qarınshalar menen tutaspaydı.