Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Immun sistemasına jatıwshı hám qan islep shıǵıwshı organlar

Organizmdi qorǵawǵa maslasqan kletkalardı islep shıǵıwshı hám organizmge sırttan kirgen zıyanlı antigenlerge qarsı gúresip, immunitet payda etetuǵın barlıq organlar immun sistemasına baylanıslı organlar qatarına jatadı. Olarǵa súyek kemigi ayrı tárizli bez (timus), limfa túyinleri as sińiriw kanalı boylap jaylasqan limfoid toqımalar, hám talak kiredi. Bul dúzilisler ulıwmalastırılıp immunogenez organlar dep júritiledi. Atqaratuǵın xızmeti yaki tutqan ornına qaray immunogenez organlar oraylıq hám periferiyalıq immunogenez organlarına bólinedi. Oraylıq immunogenez oraganlarına ayrı tárizli bez hám súyek kemigi, periferiyalıq immunogenez organlarına limfa búrtikleri, limfa túyinleri hám ishki organlardıń sliz qabatı astında jaylasqan limfoid toqımalar jatadı.

Súyek kemigi

Súyek kemigi tiykarınan qan islep shıǵıwshı organ. Sonıń menen bir waqıtta immun organlarına jatadı. Qızıl (medulla ossium rubra) hám sarı (medulla ossium flava) súyek kemikleri ajıratıladı. Qızıl súyek kemigi súyeklerdiń epifizlerinde, sarı súyek kemigi diafizlerinde (súyek kanalında) jaylasqan. Qan elementi tiykarınan qızıl súyek kemiginde jaratıladı.
Súyek kemiginde qan elementleriniń jaratılıwı ana qarnında rawajlanıp atırǵan embrion eki ayǵa tolǵannan keyin baslanadı. Oǵan shekem embrionnıń qan menen táminleniwi sarı qaltada bolǵan sarı zat (19-kúnge shekem), sońınan bolsa sarı qaltada payda bolǵan qan islep shıǵıwshı kletkalarda islengen (4-ayǵa shekem) qan menen onnan keyin bolsa, súyek kemiginde jaratılǵan qan menen táminlene baslaydı. Bunnan basqa altı háptelik embrionda bawırda úsh aylıq embrionda talaqta qan jaratılıwı anıqlanǵan.

Ayrı tárizli bez

Ayrı tárizli bez (thymus) immun organları ishinde áhmiyetli orın tutadı. Bul organ limfoid sistema aǵzaları rawajlanıwında áhmiyetli rol oynap organizmniń immunologiyalıq reaktsiyasına qatnasın táminleydi. Tekseriwler timustıń qan jaratıwdaǵı rolin tolıq tastıyıqlaydı. Limfopoez timusta basqa qan jaratıwshı aǵzalarǵa salıstırǵanda tórt on márte tezirek otedi. Sonıń ushın timustı ishki sekretsiya bezleri qatarında emes bálki qan jaratıwshı organlar qatarına qosıp úyreniw lazım.