Телекоммуникацияда бошқарув тизимларининг аппарат ва дастурий таъминоти” кафедраси

SNMP протоколи архитектураси
SNMP протоколи ёрдамида ишлайдиган тармоқ 3 (учта) асосий таркибдан ташкил топади:
1. SNMP менеджер - тармоқ администраторининг ШК ўрнатилган бўлади ва мониторинг тизими ҳисобланади.
2. SNMP агент - доимий мониторинг олиб бориладиган тармоқ тугунида жойлашган бўлади.
3. SNMP MIB – MIB (Management information base.) бу - агентлар ва менеджерлар бир бирлари билан алмашадиган маълумотлар таркибини шакллантириб боради. Бу файллардан ташкил топган маълумотлар базаси ҳисобланади.


SNMP протоколининг асосий таркибий қисмлари:
SNMP протоколи тармоқнинг бир нечта қурилма ва воситалари орқали ишлайди. Уларга қуйидагилар киради:
- бошқариладиган объект, яъни ушбу протоколдан фойдаланган ҳолда тармоқ администратори компьютер орқали бир нечта буйруқларни юборади;
- тармоқ қурилмалари маълумотларни бошқарув базаси MIB (Management Information Base);
- менеджерлар дастури;
- тармоқнинг ўзаро ахборот алмашинувини таъминловчи тизим.

3.1-расм. Маnagement Information Base (MIB)

SNMP буйруқлари

SNMP буйруқлари	PDU тури	Вазифаси
GET-request	0	Тармоқ элементи ҳолати ҳақида ахборот ёки кўрсатилган ўзгарувчининг қийматини олиш
GET_next_requ-est	1	Ўзгарувчи номини билмай туриб унинг қийматини қабул қилиш (MIB дарахтидаги кейинги мантиқий идентификатор)
SET-request	2	Ўзгарувчига мос қийматни бериш. Бажарилиши керак бўлган ҳаракатни тасвирлашга ҳизмат қилади
GET response	3	GET-request га жавоб бериш, GET_next_request вa SET-request. Таркибида ҳолат ҳақидаги ахборот ҳам бўлади (хатолар коди ва бошқа маълулотлар)
TRAP	4	Воқеа ёки ҳолат ўзгаришига тармоқ обектининг жавоби.
Get Bulk Request	5	Катта ҳажмли ахборотларни, масалан, жадвалларни жўнатишни сўраш
Inform Request	6	Бошқарувчи шеригини эътиборини MIBдаги бирор ахборотга қаратади.
SNMPv3-Trap	7	Voqeaga javob berish (v1 va v2 munosabatga ko’ra kengaytirish).
Report	8	Ҳисобот (функция ҳали берилмайди).

Ҳозирда SNMPнинг 3та версияси мавжуд:

• SNMP Version 1: SNMPнинг биринчи версияси, тизимнинг қўшимча ресурсларидан фойдаланмасдан туриб, қурилмадан статистик ахборотларни ва хатоликлар ҳақида ҳисоботлар йиғиш учун яратилган. Ҳимоя Community String ва IP адреслар асосида ишловчи кириш назорати билан чегараланган.
• SNMP Version 2: Кўпинча v2c деб аталади – бу SNMPнинг иккинчи версияси, у хатолик кодларининг кенгайтирилган сонига ва маълумотларни янада самаралироқ юклашга имкон берувчи сўровларнинг яхшиланган механизмига эга. SNMP v2c SNMPнинг биринчи версияси билан тўлиқ тескари мосликка эга.
• SNMP Version 3: Бу версия ишончли ҳимояланганлик ва аввалги авлодларидан кўра кўпроқ узоқлаштирилган конфигуратсиялаш имконига эга. Кириш назорати Community String “фақат ўқиш учун”, “ўқиш/ёзиш учун” билан чегараланиб қолмаган, Созлаш мумкин бўлган логин ва пароллар мавжуд.
Узатилувчи SNMP ахборотларни шифрлаш қўллаб-қувватланади.
SNMP тизимларидан чиқарилган хулосалар

• 
  Нархи арзон, кенг тарқалган
  
• 
  Кўпкина тармоқ қурилмалари – коммутаторлар, маршрутизаторлар, сервер ва ҳ.к. билан “текинга” етказиб берилади
  
• 
  Trending - SNMP бошқариш тизимлардан фойдаланиш орали асосий қурилмалар учун узоқ муддатли ҳисоботлар тузиш мумкин
  
• 
  Хатарлар/хабар бериш SNMP “traps” – бу можаролар ҳақида хабар бериш учун универсал восита
  

SNMP камчиликлари

• 
  Ping буйруғи натижаларидаги яшил/қизил ранг фақатгина қурилма очиқлигини билдиради, лекин бу унинг фаолияти тўлақонли дегани эмас.
  
• 
  SMMP илованинг ҳақиқий трафиги тахлилидан эмас, дастурий вакиллардан олинган маълумотга қараб ҳулоса чиқаришлари сабабли кўпинча самарадорлик ҳақида нотўғри маълумот берадилар.
  
• 
  SNMPдан фойдаланганда тармоқ инженерлари унда нима юз бераётганини кўра оладилар, лекин муаммони чуқурроқ тахлил қила олишмайди.
  
• 
  SNMP тизимлар муаммо манбаини самарадорлик билан, ҳамда илова ҳолатини аниқлай олмайдилар.
  
• 
  Трафикни пакетлар даражасида талил қила олишмайди.
  

3.2-расм.MIB дарахти

Cisco Packet Tracer муҳитида SNMP протоколи билан ишлаш