Технологияси

Давлат нав назорати
- дала апробациясидан ташқари гуллаш олди 
уруғликларнинг навдорлигини текширишни йиғишолди уруғлик пайкалнинг 
касаллик, зараркунанда ва таъқиқланган бегона ўтлар билан ифлосланишини 
лаборатория, грунт ва оранжерия нав назоратларини ўз ичига олади. 
Лаборатория нав назорати -
лаборатория шароити-да кимѐвий усулларда 
(масалан 10 % NaOH ѐрдамида) экин уруғининг тахминан нав тозалиги аниқланади. 
Грунт нав назорати
– Илмий-тадтқиқот институтларида даврий равишда битта 
навнинг турли элита уруғлари нав тозалигини аниқлаш учун ташкил этилади. 
Оранжерия нав назорати
- карамгуллилар тур ва хилларини, хўраки 
лавлагини бошқа лавлагилардан ифлосланишини 2-3 чинбаргли кўчат ўсимликлари 
ѐшидаѐқ аниқлаш учун ўтказилади. 
Апробация
деб уруғлик майдонларнинг нав тозали-гини аниқлашга, 
олинаѐтган ҳосилнинг уруққа яроқлигини белгилашга айтилади. Апробация қишлоқ 
ва сув хўжалиги Вазирлиги томонидан тасдиқланган махсус қўлланмага мувофиқ 

---

78 
агроном-апробатордар 
томонидан 
ўтказилади. 
Уни 
ҳосилни 
йиғишгача 
ўтказиладиган ҳосилдорликни чамалаб аниқлашдан (прогнозлашдан) фарқлаш 
лозим. 
Прогнозлаш учун ѐки ҳосилдорликни чамалаш учун кўпчилик экинларда учта 
кўрсатгични билиш етарли : 
1. Майдон бирлигидаги ҳақиқий туп сонни, 
2. Бир тупнинг маҳсулдорлигини, яъни ҳосил элементлар миқдорини, 
3. Битта меванинг ўртача вазнини. 
Агроном - апробатор апробация ўтказишдан олдин қуйидагиларни билиши 
шарт: 
I. Апробация қилинаѐтган навнинг ҳужжатлари (уруғлик гувоҳномаси, навлик 
аттестати, ўтган йилги апробация акти кабилар) бор-йўқлигини. 
2. Нав ўтоғи, уруғбошларни кузги ва баҳорги танлаш, икки йиллик экинларда 
гуллаш даврида нав текшируви ўтказилганлигини; 
3. Апробация қилинаѐтган навнинг хўжаликдаги бош-қа навлар билан 
қўшилган- қўшилмаганлигини; 
4. Апробация қилинаѐтган майдонда қандай ўтмиш-дош экин экилганлигини; 
5. Майдоннинг бегона ўтлар билан ифлосланишини; 
6. Тарқалиш изоляциясинииг нормасига риоя қилин-ганлигини; 
7. Экин майдони ва ҳолатини; 
8. Агротехнологик тадбирларнинг бажарилишини; 
9. Кўтилаѐтган ҳосилдорликни. Апробация жараѐни қуйидаги ишларни ўз ичига 
олади : 
1. Апробация ўтказишга тайѐргарлик. 
2. Намуна олиш. 
3. Намуналарни текшириш. 
4. Ўтказилган апробация ҳақида ҳужжатлар тўлди-риш ва топшириш. Дала 
апробацияси кўпчилик сабзавот-полиз экинларда техник ѐки тўла пишиш даврида 
ўтказилади (6-жадвал).