Таянч сўзлар: хўжалик ҳисоби, ўлчов турлари, хўжалик ҳисоби турлари, ҳисоб вазифалари, олдига қўйилган талаблар

20. Асосий хўжалик жараёнларининг ҳисоби.
Таянч сўзлар: таъминот жараёни, ишлаб чиқариш жараёни, сотиш жараёни, моҳияти, уларда иштирок этувчи ҳисобварақалар.


20. Asosiy xo'jalik jarayonlari.
Asosiy xo'jalik jarayonlari bu ta'minot,ishlab chiqarish va sotish jarayonlari hisoblanadi.Таъминот жараёнида корхона хўжалик фаолияти учун зарур бўлган маблағлар билан таъминланади. Масалан, асосий воситалар, хом-ашё, материал, номоддий активлар, пул маблағларига бўлган эхтиежлар шу жараёнида таъминланади.Таъминот жараёнида корхона хўжалик фаолиятини давомийлиги ва ривожланиши учун зарурий маблағлар кирим қилинади. Саноат корхонасини фаолияти учун зарурий маблағлар қуйидагилардан иборат:
-узоқ муддатли активлар;  
-айланма маблағлар;
Ишлаб чиқариш жараёнида хўжалик юритувчи субъектларда тайёр маҳсулот яратилади. Тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш учун унинг турига қараб харажатлар қилинади. Ишлаб чиқариш жараёнида бухгалтерия ҳисобининг олдига қуйидаги вазифалар белгиланади:  
-Ишлаб чиқариш хақиқий хажмларни аниқлаш бунда жами ишлаб чиқарилган маҳсулот, ҳамда маҳсулот ҳар бир тури бўйича миқдор кўрсаткичларга эга бўлинади. Олинган маълумотлар ҳам натура, ҳам пул ўлчов бирлигида бўлади;  
-маҳсулот хақиқий таннархини ҳисоблаш. Бунинг учун ишлаб чиқарилган барча маҳсулот ва унинг ҳар бир тури бўйича таннархга киритилган харажатлар хақидаги маълумотлардан фойдаланилади.
Сотиш жараёни хўжалик жараёнларини ичида охиргиси бўлиб, бунда ишлаб чиқариш жараёни натижасида тайёрланган маҳсулотлар сотилиб, пул кўринишида корхонага кирим қилинади. Шу билан бирга бу жараёнда сотиш натижалари аниқланади, сотиш натижалари эса, фойда ёки зарар бўлиши мумкин.  
Сотиш жараёни ҳисобининг вазифалари қуйидагилардан иборат:  
--сотиш билан боғлиқ харажатларни ҳисобини тўғри ва ўз вақтида ҳисобини ташкил этиш;  
-сотиш натижасида олинган даромадларни улар ҳосил бўлган жойлари бўйича тўғри ҳисобини ташкил этиш;  
- сотиш натижаларини тўғри ҳамда ўз вақтида аниқлаш.

21. Таъминот жарёни ҳисоби.