Таянч сўзлар: хўжалик ҳисоби, ўлчов турлари, хўжалик ҳисоби турлари, ҳисоб вазифалари, олдига қўйилган талаблар

Таянч сўзлар: иккиёқлама ёзув, оддий проводка, ҳисоб варақлар корреспондецияси, .


15. Ҳисоб варақаларда хўжалик операцияларини иккиёқлама ёзиш.
Таянч сўзлар: иккиёқлама ёзув, оддий проводка, ҳисоб варақлар корреспондецияси:
xo'jalik muomalasi ikkita  
schotda, ya'ni bir schotning debetida ikkinchi schotning kreditida aks  
ettirilgan edi. Buxgalteriya hisobida xo'jalik muomalasini schotlarga  
bunday aks ettirishga oddiy yozuv deyiladi. Ayrim xo'jalik muomalalari  
xususiyatiga ko'ra bir schotning debetida va bir nechta schotning  
kreditida yoki aksincha aks ettiriladi. Bunday buxgalteriya yozuvini  
buxgalteriya hisobida murakkab yozuv(provodka) deyiladi. Ikkiyoqlama yozuv shunday yozuvki, uning natijasida har bir  
xo‘jalik operatsiyasining summasi schyotlarda ikki marotaba: bir schyot  
debetida va ayni vaqtda o‘zaro bog‘liq bo‘lgan boshqa schyotning  
kreditida qayd qilinadi. Chunki xo‘jalik operatsiyalari yuzaga  
keltiradigan o‘zgarishlar ikkiyoqlama xususiyatga ega va hisobning ikki  
alohida schyotiga ta’sir etadi.
Ikkiyoqlama yozuv vositasida schyotlar o‘rtasidagi paydo bo‘lgan  
okzaro aloqa schyotlar korrespondensiyasi 
deyiladi. Bu korrespondensiyada qatnashuvchi schyotlar korrespondensiyalanuvchi  
schyotlar deb ataladi.

16. Синтетик ва аналитик ҳисоб.

Таянч сўзлар: синтетик ҳисоб-варақлар, аналитик ҳисобварақлар, уларинг боглиқлиги. айланма қайднома.


16. Синтетик ва аналитик ҳисоб.
Таянч сўзлар: синтетик ҳисоб-варақлар, аналитик ҳисобварақлар, уларинг боглиқлиги. айланма қайднома:
Sintetik schyotlar xo‘jalik mablagiari va ular manbalari haqida  
umumiy va qiymat ko‘rinishidagi maiumotlami olish maqsadida hisob  
yuritishga moijallangan. Sintetik schyotlar deb,  
xo‘jalik mablag‘lari harakatini va ular tashkil topish manbalari holati  
haqidagi ma’lumotlami umumlashtirib, pul o‘lchov biriligida aks ettiriladigan schyotlar tizimiga aytiladi. Analitik schyotlar maiumotlari xo‘jalik mablag‘lari va ularni manbalarini nafaqat qiymat, balki natura hamda mehnat oichovi  
birliklarida yuritishga moijallangandir. Analitik schyotlar bo‘yicha buxgalteriya provodkalari amalga oshirilmaydi.
Aylanma qaydnoma (aylanma vedemost) bu buxgalteriya hisobi  
schyotlari yordamida joriy davrda hisobga olingan ma’lumotlarni  
ma’lum bir vaqtga (asosan bir oyga tuziladi) umumlashtirib  
ko‘rsatadigan jadvalga aytiladi.
Aylanma vedomostlarida obyektlarning boshlang‘ich qoldig‘i, oy davomidagi harakati va oy oxiridagi qoldig‘i aks ettiriladi.
Analitik schotlar va ularga tegishli sintetik schotlar orasida doimo  
o'zaro uzviy bog'liqlik mavjuddir. Chunki sintetik schotlarga yozilgan  
barcha qoldiq va xo'jalik muomalalari shu sintetik schotlarga tegishli analitik schotlarga ham yoziladi.
16. Analitik hisob xo'jalik faoliyatini monitoring qilish va tahlil qilish uchun qo'shimcha ma'lumot olish maqsadida pul ko'rinishida, zarur hollarda esa natura ko'rsatkichlarida batafsil ko'rsatkichlarni beradi. Analitik hisoblar analitik hisob uchun ishlatiladi. Sintetik hisob umumlashtirilgan ko'rsatkichlarni pul shaklida beradi. Bunday ko'rsatkichlar sintetik buxgalteriya hisoblarida mavjud va ular uchun zarurdir umumiy fikr mablag'larning mavjudligi va harakati va ularning manbalari to'g'risida