Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Etnomadaniy adaptatsiya
– bu ijtimoiy-psixologik adaptatsiyaning bir ko‘rinishi 
bo‘lib, odamlarning yangi madaniyatga ijtimoiy-psixologik jihatdan odatlanishi,
moslashishi va ko‘nikishni o‘zida mujassamlashtirishi, shuningdek, begona, 
notanish milliy an’analar, qadriyatlar, turmush tarzi, xulq-atvori etnoslararo ta’sir, 
ta’sir o‘tkazish qatnashchilarining kutilmasi, talablari va normalariga rioya 
qilishlikni muvofiqlashtirishdir. Odatda, inson uch bosqichni bosib o‘tgandan keyin 
etnomadaniy adaptatsiya jarayoniga kirib boradi, uning xulqi, qadriyati, ijtimoiy 
ko‘rsatmasi 
(attityud),
psixikasi muayyan transformatsiyalar yordami bilan kuzatib
boriladi. Birinchi bosqichda shaxsda ko‘tarinki kayfiyat va tashabbuskorlik
emotsional-hissiy kechinmalar vujudga keladi. Ikkinchi bosqichda esa
frustratsiya, depressiya, parokandalik hislari ishtirok etadi, uchinchisida bo‘lsa, 
o‘z kuch-quvvatiga ishonch, o‘zining kechinmalarini qondirish hissi ro‘yobga 
chiqadi.
Odamlarning psixologik qiyofasi bilan etnoslar, guruxdar o‘rtasidagi 
o‘xshashlik va tafovutlanish darajasi: 

---

90 

etnomadaniy adaptatsiyaning davomiyligiga; 

ularning guruhiy va individual farkdariga; 

ijtimoiy, ijtimoiy-psixologik muhit bilan tabiiy sharoit munosabatiga; 

yangi milliy madaniyatga kirishishdagi individual tajribasiga; 

etnik guruhdagi psixologik muhitga; 

turli etnik birliklarga taalluqli odamlar o‘rtasida o‘zaro aloqalarning 
mavjudligiga bog‘liq. 
Gumanistik yo‘nalishdagi psixologlar ham shaxsning ijtimoiy adaptatsiyasi 
masalasida o‘ziga xoslikka egalar. Ular ham adaptatsiyani shaxs va tashqi muhit 
o‘rtasidagi murakkab dinamik jarayon sifatida tasavvur qilib, uning oqibatida shaxs 
hamda muhitning qadriyatlari o‘rtasida optimal uyg‘unlashuv hosil bo‘ladi, deb 
ta’kidlaydilar. Masalan, A. Maslou
60
uchun