Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

“ijtimoiy adaptatsiya”
tushunchasi asosan ikki 
ma’noda ishlatiladi. Birinchidan, u individning ijtimoiy muhit shart-sharoitlariga 
faol ravishda aralashib ketishi, moslashuvi jarayoni ma’nosida ishlatilsa, 
ikkinchidan, uning muayyan vazifalarini bajarishiga imkon beruvchi ichki zahirasi 
ma’nosida ishlatiladi. Psixolog M.R. Bityanovaning
59
yozishicha, shaxsning ijtimoiy 
adaptatsiyasi to‘g‘risidagi tasavvurlar uning ijtimoiylashuvi hamda shaxsning 
etukligi tushunchalari bilan uyg‘unlashib ketadi. 
Tadqiqotlarning guvohlik berishicha, jarohaglantiruvchi hodisa yoki
voqelik ularning paydo bo‘lishi va yuzaga kelishi ahamiyatining aniqlovchisidir.
Umuman, shaxs psixologik himoya mexanizmlarini egallab ulgursa, bu xolat
uning adaptiv (moslashuv) potensialini ya’ni imkoniyatini ko‘taradi, shu bilan
birga ijtimoiy-psixologik adaptatsiya jarayoni muvaffaqiyatga yordam beradi.
 
58
David G. Mayers Psychology, © 2010 by Worth Publishers. 589-b. 
59
Битянова М.Р. Социальная психология: Учебное пособие. 2 - е изд., – СПб.: Питер, 2008. 368 с. 

---

88 
Mazkur jarayonni amalga oshirish yoki ro‘yobga chiqarish davomida
shaxsda muhitga moslashuvchanlik xususiyati darajasi ko‘tariladi. Turlicha 
xolatlarda moslashuvchanlik to‘laqonli ro‘yobga chiqqandan keyingina shaxs
muhitning muayyan sharoitlari bilan o‘zining faoliyati o‘rtasidagi adekvatlikka 
erishadi.
39-rasm 
Ijtimoiy-psixologik adaptatsiya ikki toifaga ajratiladi va ular 
quyidagicha tavsiflanadi: 
progressiv
- (taraqqiyparvar) barcha 
funksiyalar va maqsadlarni to‘liq 
adaptatsiyaga erishish xususiyatiga 
ega bo‘lib, ularni amalga oshirishda 
shaxsning qiziqishlari va maqsadlari 
birligi erishiladi. 
regressiv
- 
shartli 
moslashuv
sifatida vujudga keladi, shaxsning 
o‘ziga va mazkur ijtimoiy guruhning 
rivojlanishiga, 
jamiyatning 
manfaatiga javob bera olmaydi.