|
6. Prezentatsiya
|
|
5. Seansli
|
|
4. Transportli
|
|
3. Tarmoqli
|
|
2. Kanalli
|
1. Jismoniy
|
|
Redirektor
NDIS-
qobiq
TDI
TCP/IP NMLin NBT
DLS
NDIS 3.0
NDIS-tarmoq adapter platasining drayveri
Jismoniy
2.3-rasm. Windows NT operatsion tizimi protokollari bilan OSI
modeli bosqichlarini solishtirish.
OSI NetWare
7. Amaliy
|
|
NetWare core protocol
|
|
|
6. Prezentatsiyali
|
|
|
|
|
5. Seansli
|
|
Nomlangan kanallar NetBIOS
|
|
|
|
4. Transportli
|
|
SPX
|
|
IPX
|
3. Tarmoqli
|
|
|
Drayverlar
|
2. Kanalli
|
NDIS
|
1. Jismoniy
|
Jismoniy
|
2.4-rasm. Net Ware operatsion tizim protokollari bilan OSI modeli bosqichini solishtirish.
Internet protokollar to‘plami
TCP
3. Tarmoqli
2. Kanalli
1. Jismoniy
OSI
7. Amaliy
6. Prezentatsiyali
5. Seansli
4. Transportli
IP
Drayverlar
Muxitga bog‘lanishni boshqarish
Jismoniy
2.5-rasm. Internet tarmoq protokollari bilan OSI modeli
bosqichlari solishtirish.
Endi ko‘p tarqalgan ba’zi protokollar haqida to‘xtalib o‘tamiz.
• Mantiqiy ulanishsiz muloqot usuli (Metod deyto- gramm) — Qadimgi va sodda usul, unda har bir pa- ket mustaqil obyekt sifatida qaraladi (2.6-rasm). Paket mantiqiy kanal o‘rnatilmasidan uzatiladi, ya’ni qabul qiluvchi qurilmasini axborot qabul qilishga tayyorligi- ni aniqlovchi xizmatchi paket jo‘natilmasdan va shu- ningdek, mantiqiy kanalni yo‘q qilmasdan, ya’ni uza- tish tugagani haqida xabar beruvchi paket. Paket qabul qiluvchiga yetib bordimi yoki yo‘qmi noma’lum (paket olinganligi haqidagi xabar yuqoriroq bosqichga qoldi- riladi). Deytagramma usuli qurilmalarga qo‘yiladigan talablarni oshiradi (chunki qabul qiluvchi qurilma har doim paketni qabul qilishga tayyor bo‘lishi kerak). Usulning afzalliga shundaki, uzatuvchi va qabul qiluvchi qurilmalar bir-biriga bog‘lanmagan holda ishlaydi,
paketlar bufer xotira qurilmasiga to‘planib so‘ng bir- daniga uzatilishi mumkin, hamma abonentlarga paketni bir vaqtning o‘zida manzillash mumkinligida. Usulning kamchiligi — paketning yo‘qolish ehtimoli borligida, shuningdek, qabul qiluvchi qurilma yo‘q bo‘lsa yoki tayyor bo‘lmagan holda tarmoq befoyda paketlar bilan band bo‘lish ehtimoli mavjud.
|
Axborotlar paketi 1
|
|
Abonent
|
►
Axborotlar paketi 2
|
Abonent
|
A
|
►
|
V
|
|
Axborotlar paketi 3 ►
|
|
2.6-rasm. Deytogramma usuli.
• Mantiqiy ulanish usuli (2.7-rasm va shuningdek, 3.2- rasmga qaralsin) — bu murakkab, ancha yuqori dara- jadagi muloqot. Paket uzatish va qabul qilish qurilma- lari o‘rtasida mantiqiy ulanish (kanal) o‘rnatilgandan keyingina uzatiladi. Har bir axborot paketlariga bir yoki bir necha xizmatchi paket qo‘shiladi (ulanishni o‘rnatish, qabulni tasdiqlash, qayta uzatishni so‘rash, ulanishni uzish). Mantiqiy kanal bir yoki bir necha paketlarni uzatish uchun o‘rnatilishi mumkin. Deyta- gramma usuliga qaraganda bu usul ancha murakkab, lekin ancha ishonchliroq, chunki mantiqiy kanalni uz- gunga qadar uzatuvchi qurilmaning ishonchi komil. Bu usulda tarmoqning bekorchi paketlar tufayli yuklamasi oshib ketish holati ham bo‘lmaydi. Usulning kam- chiliklari shundan iboratki, qabul qiluvchi abonent u yoki bu sababga ko‘ra axborot almashishga tayyor bo‘lmasa, masalan, kabelni uzulishi tufayli, elktr man- bayini o‘chishi sababli, tarmoq qurilmasining nosozligi
va nihoyat komp’yuterni nosozlik hollarida vaziyatdan chiqib ketish ancha mushkul masala bo‘lib qoladi. Bu holda tasdiqlanmagan paketni qayta uzatish algaritmi lozim bo‘ladi, shuningdek, tasdiqlanmagan paket turi ham muhimdir.
|
So‘rov
|
|
Abonent
|
So'rovni tasdiqlash *
|
Abonent
|
A
|
* Axborotlar paketi
|
V
|
|
Axborotlarni tasdiqlash *
|
|
|
◄
|
|
2.7-rasm. Mantiqiy ulash usuli.
Birinchi usulda ishlatilgan protokollarga mavzu — bu IP va IPX, ikkinchi usulda ishlaydigan protokollar — bu TCP va SPX. Aynan shuning uchun bu protokollar bog‘langan to‘plam ko‘rinishida foydalaniladi TCP/IR va IPX/SPX, ularda ancha yuqori bosqichdagi protokol (TCP, SPX), pastroq bosqich protokollari asosida ishlaydi (IP, IPX), talab etilgan tartibda paketni bexato yetkazib berish kafolatlanadi. Bu ko‘rib chi- qilgan ikki usul afzalliklaridan birgalikda foydalanish imkonini beradi.
IPX/SPX protokollari to‘plam hosil qiladi, bu to‘plam Nowell (Netware) firma mahalliy tarmog‘ining tarmoq das- turiy vositalari tarkibida ishlatiladi, bu hozirgi vaqtda eng ko‘p ishlatiladigan va sotiladigan to‘plam hisoblanadi. U nisbatan katta bo‘lmagan va tez ishlovchi protokol. Amaliy dasturlar to‘g‘ri IPX bosqichga murojaat qilishlari mumkin, masalan, keng miqyosdagi axborotlarni uzatish uchun, lekin ko‘proq SPX bosqichi bilan ishlaydilar, ular paketlarni tez va ishonchli ravishda yetkazadilar. Agarda tezlik juda ham muhim bo ‘lmagan holda yana ham yuqori bosqich ishlatiladi, masalan, NetBIOS ancha qulay servisni tashkil etadi. Microsoft firmasi IPX/SPX o‘z ijrosida NWLink nomi bilan ishlab chiqaradi.
TCP/IP protokoli maxsus global tarmoq uchun va tarmoq- lar o‘rtasidagi muloqotni olib borish uchun loyihalashtirilgan. U past sifatli aloqa kanallariga va xatolikka yo‘l qo‘yish eh- timoli katta tarmoqlarga mo‘ljallangan. Bu protokol dunyo komp’yuter tarmog‘i Internetda qabul qilingan, abonentlar- ning ko‘p qismi oddiy telefon aloqa yo‘llariga ulanadi. Uning asosida yuqoriroq bosqich protokollari ishlaydi, jumladan, SMPT, FTP, SNMP protokollari. TCP/IP protkollari- ning kamchiligi esa kichik tezlikda ishlashi. NetBIOS pro- tokoli (tarmoq kiritish — chiqarish asos tizimi) IBM formasi tomonidan ishlab chiqarilgan, dastlab u IBM PC Network va IBM Token-Ring tarmoqlari uchun mo‘ljallanib, shaxsiy komp’yuterning BIOS tizim andozasiga asoslangan holda loyihalashtirilgan. Shu davrdan boshlab bu protokol asosiy stan- dart bo‘lib qoldi (aslida u standartlashtirilmagan) va ko‘p tarmoq operatsion tizimlari tarkibida NetBIOS emulyatori bo‘lib, ular moslikni ta’minlaydi. Dastlabki vaqtlarda NetBIOS seans, transport va tarmoq bosqichlarining vazifalarini bajar- gan, keyin ishlab chiqarilayotgan tarmoqlarda pastki bosqichlar standart (masalan, IPX/SPX) protokollar ishlatilmoqda, lekin NetBIOS emulyator zimmasida faqat seans bosqichi qolgan. NetBIOS emulyatori IPX/SPX ga qaraganda ancha yuqori servisga egadir, lekin u sekin ishlaydi. NetBEUI — bu NetBIOS protokolining transport bosqichigachan rivojlantirilgan protokolidir.
Nazorat uchun savollar
Do'stlaringiz bilan baham: |
