Tarmorlarni rejalashtirish 12 bob indd

Paketning nazorat sonlar yig‘indisi — bu sonli kod, uzatuvchi qurilma tomonidan ma’lum qoidalarga asosan hosil qilinib, paket haqida ixchamlangan ma’lumotdir. Qabul qiluvchi qurilma uzatuvchi qurilmada paket bilan amalga oshirilgan hisoblashlarni qaytarib, hosil bo‘lgan sonni nazorat soni bilan solishtiradi va uzatilgan paket- da xatolik bor yoki yo‘qligini aniqlaydi. Agarda paketda xatolikka yo‘l qo‘yilgan bo‘lsa, u holda qabul qiluvchi qurilma axborotni takroran uzatilishini so‘raydi.

To‘xtatish kodlar kombinatsiyasi. Axborotni qabul qi­luvchi abonent qurilmasi paketni uzatish tamom bo‘lganligi haqida xabardor qilishi uchun xizmat qiladi va qabul qilish qurilmasini qabul holatidan chiqarishni ta’minlaydi. Agarda o‘z-o‘zini sinxronlash kodi ishla- tilsa bu maydon yo‘q bo‘lishi ham mumkin.

Ko‘pincha paket tarkibidagi faqat uchta maydonni ajrati- shadi:

• 
  Paketni boshlang‘ich boshqarish maydoni (yoki paket sarlavhasi), ya’ni bu maydon tarkibi boshlash kombi- natsiyasi, qabul qilish va uzatish qurilmalarining tar- moq manzili, shuningdek, xizmatchi axborotlardan tashkil topadi.
  
• 
  Paketning axborotlar maydoni.
  
• 
  Paketning oxirgi boshqarish maydoni (yoki xulosa, trey- ler), bu maydon tarkibiga paketning nazorat sonlari yig‘indisi va to‘xtatish kodlari kombinatsiyasi, shu- ningdek, xizmatchi axborotni ham kiritish mumkin.
  

Adabiyotlarda «paket» atamasi o‘rnida «kadr» atamasi ham ishlatiladi. Ba’zi hollarda bu ikki atama bir maydonni ifodalaydi, lekin ba’zida kadr paket ichiga joylashgan deb ham faraz qili- nadi. Bu holda hamma sanab o‘tilgan kadr maydoni priambula va to‘xtatish kodlari kombinatsiyasidan tashqari kadrga taalluqli. Paketga, shuningdek, kadr boshqarish belgisi (priambula oxirida) ham kirishi mumkin. Bunday atama Ethernet tarmog‘ida qabul qilingan. Lekin har doim esda tutish kerakki jismoniy ma’noda baribir tarmoqdan kadr uzatilmaydi balki paket uzatiladi (agarda albatta bu ikki tushunchaga ajratilsa). Aynan kadrni uzatilishi emas, balki paketni uzatish tarmoq bandligiga to‘g‘ri keladi.
T armoqda uzatuvchi va qabul qiluvchi abonentlar o ‘rtasidagi axborot almashinishi jarayonida o‘rnatilgan tartibda axborot va boshqarish paketlarini almashinuvi ro‘y beradi, bu jarayon almashinuv protokoli deb ataladi. Oddiy protokol 3.2-rasmda keltirilgan. 3.2-rasmda keltirilgan holatda, aloqa vaqti, qabul qilish qurilmasini axborotni olishga tayyorligini so‘rash bilan boshlanadi.