Тақризчилар: Ўзбекистон Давлат Жисмоний тарбия Институтининг пфд, профессор Ф. А. Керимов; твпктмои амалий фанлар кафедрасининг мудири профессор. Ф. Хўжаев Масьул

Машғулот жараёнининг узлуксизлиги принсипи (жисмоний юклама ва дам олишнинг зичлаштирилган режими)

Спорт машғулоти жараёнининг узлуксизлиги қуйидаги асосий момент-лар билан характерланади:

1. Машғулот жараёни спортнинг, танланган турида такомиллашувга йўналишни сақлаган ҳолда бутун йил давомида олиб борилади. Тренировка-нинг йиллар ўртасида чўзилиши натижага салбий таьсир етади.
2. Кейинги машғулотнинг таьсири олдингисининг давоми сифатида қаралади. Бунинг мазмуни шуки, машғулотлар ўртасида катта интервал бўлмаслиги керак. Машғулотдан кейин спортчи дам олиши ва кейинги машғулотга тайёрланиши лозим. Унинг дам олиши кўп давом етиши керак емас, токи олдинги ишдан қолган излари йўқолмасин ҳамда спортчи кейинги ишини юқори қобилият билан бажарсин, яьни иш қобилиятини ҳам сифат, ҳам сон томондан оширсин. Машғулот тикланган ёки ўта тиклан-ган иш қобилияти асосида ўтсин.
3. Дам олиш интерваллари: а) тўлиқ, б) қаттиқ, в) екстремал машғу­лотлар ўртасида дам олиш интервал иш қобилиятини тиклаш ва оширишнинг умумий оқимларини аниқловчи оралиқларида бўлиши лозим, машғулотларни қисман тикланганлик ҳолда доимо ўтказиш мумкин.
Бир қанча машғулот машғулотларини тўла тикланган ҳолда ўтказилиши мумкин, иш қобилиятини юксак натижасига еришиш учун организмга юқори талаб ва дам олишнииг қаттиқ интервал! қўйилади. Бундай зичланган жисмоний юклама кейинги етаплича дам олиш билан мослаштирилиши лозим (масалан: марафончилар учун кўрайлик, орга­низмни 3-4 кунда тиклаш лозим, чунки катта спортда тиклаш жараёни узоқ давом етади), лекин ҳар бир машғулотдан кейин тўла тикланишни кутиш мумкин емас, бўлмаса юқори натижаларга еришиш содир бўлмайди).
Дам олиш ва жисмоний юкламанинг бундай алмашуви ҳар бир айрим машғулотларда ва машғулотлар сериясида қўлланилади. Сериялардаги машғулотлар сони ва улар орасидаги дам олиш интервал катталиги машғу­лот даврлари босқичларига боғлиқ.
Машғулотлар сони юқори малакали спортчиларда ҳафтасига 6-12 тага. Нима учун қайта машқ бўлмайди? Чунки баьзи машғулотлар: А -жисмоний юкламанинг юқори машғулот талаблари асосида ўтса бошқалари; Б- жисмоний юкламанинг қўшимча характерига ега (бошқа мушак ёки сифатлар) ҳамда фаол дам олиш шаклида ўтилади.