Тақризчилар: доцентлар Н

IV. 
ТАРБИЯ НАЗАРИЯСИ 
21-
боб. ТАРБИЯ ЖАРАЁНИ ВА УНИНГ МОҲИЯТИ 
I. 
Тарбия жараёни тўғрисида тушунча 
 
Ўзбекистон Республикасининг «Кадрлар тайёрлаш миллий 
дастури»да Кадрлар тайёрлаш миллий моделини рўёбга чиқариш 
ҳар томонлама камол топган жамиятда турмушга мослашган, 
таълим ва касб-ҳунар дастурларини онгли равишда танлаш ва 
кейинчалик пухта ўзлаштириш учун ижтимоий-сиёсий, ҳуқуқий, 
психологик-педагогик ва бошқа тарздаги шароитларни яратишни, 
жамият, давлат ва оила олдида ўз жавобгарлигини ҳис этадиган 
фуқароларни тарбиялашни назарда тутиши айтилган. Ушбу 
йўналиш келажак авлод эгаллаши зарур бўлган барча 
фазилатлар, тўғрироғи, шахс моделининг асосий таркибий 
қисмларини кўрсатиб беради. 
Оила, мактабгача тарбия муассасалари, барча турдаги 
таълим муассасалари ходимлари, ота-оналар, тарбиячилар 
учун баркамол инсонни тарбиялашнинг асосий йўналишлари 
тарбия олдида турган муҳим вазифа сифатида қабул 
қилиниши керак. 
Ўсаётган ёш авлоднинг тарбияси - жамиятимиз кейинги 
тараққиётининг муҳим омили ҳисобланади. Унинг ижтимоий 
вазифаси авлоддан-авлодга инсонларнинг кўп қиррали ишлаб 
чиқариш, меҳнат, турмуш, маънавий бой тажрибаларини етказиб 
беришдан ҳамда уларни бойитиш ва ривожлантиришдан иборат. 
Инсон шахси жуда кўплаб омилларнинг, объектив, 
субъектив табиий, ижтимоий, сиёсий, ташқи ва ички, боғлиқ 

---

117 
ва боғлиқ бўлмаган стихияли ва мақсадга мувофиқ ва бошқа 
кўплаб омилларнинг бевосита ҳамда бавосита таъсири 
остида шаклланиб боради. 
Бу ўринда инсон бўлаётган таъсирларни шунчаки, пассив 
фотография тарзида қабул қилиб олмайди, балки бундай 
таъсирларга у ёки бу тарзда жавоб беради, муомала, муносабат 
билдиради, фаолият кўринишлари билан жавоб беради, яъни 
ўзининг шаклланиши ва ривожланишида субъект тарзида иштирок 
этади.