Tarixda suvga bo‘lgan munosabat va suvdan unumli foydalanish madaniyati

 
Er ostidagi muzlagan suv. 
Qadimgi davrlardan to 20 asr boshlariga qadar chorvador aholi 
o‘rtasida suvdan unumli foydalanishning o‘ziga xos usullari o‘ylab 
topilgan. Chorva mollari hamma vaqt ham suvga yaqin erda 
boqilmagan, ko‘pincha uzoq masofalarga haydab borilib chorva 
sug‘orilgan. Shunday paytlarda bir muammo bulgan, ya’ni tug‘ilgan 
yosh qo‘zichoq-uloq va ularning onalari bunday masofaga haydab borib 
sug‘orishning imkoni bulmagan. Qo‘zilagan chorva mollariga suv 
Sug‘orish moslamasi – ulu (katta) chig‘ir 

---

19 
yetkazib berishning antiqa yo‘li o‘ylab topilgan. Unga ko‘ra qish 
faslining yanvar, febral oylarida maxsus qazib tayyorlab qo‘yilgan 2-3 
myetrli o‘ra yoki xandakka yog‘ayotgan qorlar to‘plangan va xandak 
usti soh-shabba, kigizlar bilan yopilib ko‘mib tashlangan. Qazilga 
xandakda muz suvni toza saqlash uchun , xandak ostiga va uning yon 
tomonlariga butasimon o‘simliklarning shoxlari maxsus quyib chiqilgan. 
Kerakli paytlarda muzdan chopib olinib qo‘rada (chorva mollari 
saqlanagigan joy) qolgan qo‘y-qo‘zilarga berilgan, oilaviy yumushlarda 
ham foydalanilgan. Muzlab qolgan qor er ostida hatto may oylarigacha 
saqlangan . Bu antiqa suv saqlash usulini haligacha keksa cho‘ponlar 
eslashadi. Shuning uchun chorvador aholi o‘rtasida suv juda qadrlangan.
Aziz o‘quvchi! Qadimdan mehnatkash xalqimiz turli xil suv 
inshootlari vositasi bilan oqar suvlar, chashma va er osti suvlari, qor va 
yomg‘ir suvlaridan unumli foydalanish, suvlarni isrof bo‘lishiga yo‘l 
qo‘ymaslik maqsadida yuqorida bayon yetilgan suv inshootlarini yaratib 
dehqonchilik va chorvachilik kabi xo‘jalik sohalarini rivojlantirganlar.
Bunday mashaqqatlar bilan suvdan foydalanish suvga 
bo‘lgan ahloqiy tarbiyani shakllanishiga olib kelgan. Biz-chi bugun 
ichimlik suvini, ekinzorlarga borayotgan suvlarni qanday yo‘l va mehnat 
bilan kelayotganligini o‘ylab ko‘rdikmi? Suvni asrab-avaylash haqida-
chi?