Tarixan Hindistondan kelib chiqqan mugati yoki lo‘lilar, asosan Pokiston, Afg‘oniston, O‘zbekiston va Tojikistonda istiqomat qiladi

Nima bilan shug‘ullanadi va qayerda yashaydi?

Markaziy Osiyoning shimoliy hududlaridagi erkak lo‘lilar asosan otlarni ko‘paytirish va sotish bilan shug‘ullangan. Bundan tashqari, ular otlarning yo‘lidan chachvon (musulmon ayollarning yuzini yopadigan to‘r) tayyorlagan.

Lo‘lilar, shuningdek, yog‘och qoshiq, chashka va boshqa kichik uy anjomlarini ishlab chiqarishgan.

Markaziy Osiyoning janubiy viloyatlarida erkak lo‘lilar zargar bo‘lgan. Bilakuzuklar va ziraklar yasagan, ba’zan metall va yog‘och idishlarni ta’mirlagan.

Foto: gumilev-center.ru

Ayol lo‘lilar kichik savdo bilan shug‘ullangan – ular pardoz buyumlari, igna, iplar, hamda lo‘li erkaklar tayyorlagan mahsulotlarni sotgan. Ba’zilari fol ochish bilan shug‘ullangan. Ularning orasida tabiblar ham bor bo‘lgan.

Ba’zi lo‘lilar to‘dasida ayollar do‘ppi va kamarlarni tikish bilan shug‘ullangan. Lekin ularning asosiy mashg‘ulotlari tilanchilik bo‘lgan. Yozda va ayniqsa qishda ayollar bolalari bilan birga yelkasiga xurjun osib, sadaqa yeg‘ib yurgan. Itlarni quvish uchun qo‘lida uzun hassa (aso) bo‘lgan. Ayol lo‘lilar mayda o‘g‘irlik ham qilgan.

Tilanchilik va tabiblik bilan ba’zi erkaklar ham shug‘ullangan.

Lo‘li va jugut erkaklar ishlab chiqaruvchi mehnat bilan ko‘proq mashg‘ul bo‘lib, oilasini boqish haqida qayg‘urgan. Lo‘lilarning aksariyati uchun daromadning asosiy manbasi ayollar shug‘ullanadigan tilanchilik edi. Kichkina qop va hassa bilan qurollangan ayollar har kuni har kuni shahar va qishloqlarda hovlima hovli yurib, sadaqa yig‘gan. Yo‘l-yo‘lakay ko‘zgu yoki bir piyola suv yordamida fol ham ochgan.

Foto: gumilev-center.ru

Mazanglar esa hech qanday tilanchilik bilan shug‘ullanmagan. Mazang erkaklar duradgor va kichik savdogar bo‘lgan.

Chodir lo‘lilarning an’anaviy boshpanasi bo‘lib xizmat qilgan. Qishki chodir yerga qazilgan ikki yoki uchta xodadan qoziq qilib, usti qo‘pol mato bilan qoplangan. Chodirni chiqish yaqinidagi yoqilgan olov bilan isitishgan.

Foto: trud.ru

Yozgi chodir esa faqat quyoshdan pana, soya joy sifatida kerak bo‘lgan. U juda kichikroq va odatda bitta to‘singa qurilgan. Chodir ichiga kigiz to‘shalgan, choyshab yoyib, ustiga yostiq qo‘yilgan.

Mazanglar chodiri bilan boshqa lo‘lilardan ajralib turgan. Ular kichik novdalar, qamish va hashakdan chayla qurgan. Chayla uzunligi 3-4 metr bo‘lgan, eshiklari qamishdan qilingan yoki mato osib qo‘yilgan.