Tarix” kafedrasi “manbashunoslik va tarixshunoslik”

Rasmiy manbalar
Sho’ro davri rasmiy manbalar deganda turli davlat idoralarning hujjatlari partiya tizimi organlari qarorlarini tushunamiz.
O’sha davr rasmiy matbuotda ularning bir qismi chop etilgan. Lekin turli tasiq organlari hujjatlari ma’lum davrgacha ko’pchilikdan pinhon saqlangan. Agar chop qilingan rasmiy ma’lumotlar maxsus tizimlar hujjatlari bilan qiyosiy o’rganishini juda muhimdir. Bu hujjatlar ichida sho’ro davri rahbarlari hayoti ijodiyga oid ma’lumotlar ularning asarlari muhim tarixiy manba vazifasini o’taydi.
Faqat, O’zbekiston davlat mustaqilligini qo’lga kiritishi bilan tarixiy haqiqatni tiklash uchun, yangicha va xolis yondashuv, sovet davrida yuzaga kelgan Vatanimiz tarixidagi noxolisliklar va «oq dog’lar»ni milliy mustaqillik mafkurasi asosida tugatish uchun qulay shart-sharoit qaror topdi. Bunga bosh mezon sifatida tarixiy dalil va voqealarga, butun tarixiy jarayonga respublika va uning xalqi manfaatlarini hisobga olgan holda printsipial baho berish asos qilib olindi. Aynan shunday yondashuvlarning asosiy printsiplari O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov asarlarida, shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 1996 yil dekabrdagi «O’zbekistonning yangi tarixini yaratish» va 1998 yil iyuldagi «O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish to’g’risida»gi qarorlarida bayon etilgan bo’lib, ushbu ilmiy-ommabop kitobning mualliflar jamoasi ham shu asosda sovet davri O’zbekiston tarixini, sovet davlatchiligining mustabidchilik mohiyatini xolisona yoritishga harakat qildi. Mualliflar jamoasi bu ishning uddasidan qanchalik chiqqanligiga baho berish, Siz-muhtaram kitobxonlar hukmiga havola.


Davr tarixi tadqiqotlarda
Sho’ro davrida amalga oshirilgan tadqiqotlar mavjud siyosiy yo’nalish va mafkuraga bo’ysingan edi. Bu davrdagi tadqiqotlarni 1917-30 yillarda amalga oshirilgan tadqiqotlar. Ularda shu davr tarixiy butun bor ziddiyatlar bilan yoritilgan. 40-50 yillarda amalga oshirilgan tadqiqotlarda tarixiy haqiqat ma’lum darajada «sotsialistik» g’oyalarga bo’ysindirilgan holda yoritilgan.
60-70 yillarda amalga oshirilgan tadqiqotlarda ma’lum darajada shaxsga sig’inishdan ozod bo’lingan bo’lsada, umuman, «kommunistik» mafkura ruxida yoritilgan.
Mustaqillik tufayli biz sho’ro davri tarixini xolis va to’g’ri yoritish imkoniga egamiz.