Tarix fakulteti n. O`. Xolmatov O`rta osiyo arxelogiyasi: tosh asri

Obishir madaniyati. Farg’ona vodiysi mezolit davri jamoalarining moddiy madaniyati o’tgan asr 50-yillar 2-yarmidan e’tiboran o’rganila boshlangan. Markaziy Farg’ona hududida 1958 yili B.S.Gamburg va N.G.Gorbunova, 1963-1964 yillari Zadneprovskiy, keyinchalik 1965 yili esa O’.Islomov arxeologik izlanishlar olib borishib, mezolit va neolit davriga oid qiziqarli tosh qurollari to‘plamini qo‘lga kiritishgan. Katrantov tog’ tizmasi janubiy yon bag’rlaridan 28 ta g’or va o’ngurlar aniqlanib arxeologik xaritaga olingan. O‘.Islomov 1966-1967- yillar, 1969-1971 va 1973 yillari ObishirI – V g‘or makonlarida muntazam ravishda qazilma ishlarini amalga oshirgan. YOdgorliklar mezolit davri jamoalari moddiy madaniyatiga tegishli bo‘lib, qo‘lga kiritilgan materiallar asosida O’. Islomov Obishir mezolit davri madaniyatini ajratib, ilmiy asoslashga erishgan.

O‘. Islomov Farg‘ona vodiysida ibtidoiy davr moddiy madaniyati atroflicha tadqiq etar ekan, ko‘p yillik tadqiqotlar asosida vodiyning geografik jihatdan xududlarning ya’ni tog‘ mintaqasi ( So‘x daryosi vohasi) va past tekislik mintaqasi ( Markaziy Farg‘ona )da turlicha va o‘ziga xos tosh industriyasiga ega bo‘lgan madaniyatlar tarqalganligini .

So‘x daryosi vohasi Farg‘ona vodiysining janubiy qismidagi baland tog‘li xudud hisoblanib, tog‘ yon bag‘irlari chuqur daralar bilan kesilgan va u tekislik tomon pasayib boradi. So‘x daryosi yon qismi vohalari bilan ObishirI va V g‘or makonlari tadqiqoti bog‘liq.