Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
http://interscience.uz/
139 
ehtiyojlar belgilaydi, bu qism jamiyatning rivojlanishiga mutanosib ravishda universal, 
o‘zgaruvchan bo‘lib, o‘zgartirishlar va tuzatishlar kiritilib turiladi. 
Kompetentlik alohida jihatlariga ko‘ra tadqiq qilinsa ham, umuman olganda, fundamental 
pedagogik muammo sifatida hali nafaqat yechimi topilmagan, balki, muammo sifatida ham 
yetarlicha shakllantirilmagan. Xususan, kompetentlik yondoshuvini tizimli tahlil etishga, uni 
umuman ta’lim tizimida ham, kasbiy ta’limda ham qo‘llashning nazariy­metodologik va didaktik 
asoslarini aniqlashga doir ishlar deyarli yo‘q deb aytish mumkin. 
Taraqqiy etgan jamiyatda ta’lim tizimini rivojlantirishning strategik yo‘nalishi – bu 
insonning turli sohalarda maqsadli mustaqil faoliyati asosida uning intellektual va axloqiy 
rivojlanishidir. 
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda fikr bildiradigan bo‘lsak, mutaxassisning kasbiy 
kompetensiyasi shakllanishida ham protsessual, ham shaxsning ijodiy fazilatlari rivojlanib borishi 
lozim. 
Mutaxassisning kasbiy kompetensiyasi tuzilishi va mohiyatini o‘rganishga bag‘ishlangan 
tadqiqotlar tahliliga ko‘ra, quyidagicha xulosalar chiqaramiz: 
Mutaxassisning kasbiy kompetensiyasi shaxsning murakkab tuzilmasi bo‘lib, uning 
faoliyatini aniqlab beradi va umummadaniy, kasbiy bilimlar, mahorat, ko‘nikmalar, kasbiy ijodiy 
yondashuv, shaxsning ijtimoiy yo‘naltirilganligi, umuman, kasbiy vazifalar samarasi yechim 
topishni ta’minlovchi majmuadir. 
Mazmun-mohiyatiga ko‘ra, mutaxassisning kasbiy kompetensiyasi bilimlardan iborat: 
funksional (turli fan sohalarini tashkil etish prinsiplari haqidagi bilimlar) harakat haqidagi amaliy 
bilimlar (metodik va texnologik) hamda shaxsning o‘z bilimlaridan iborat. Bularning natijasida 
mutaxassisning kasbiy, kommunikativlik mahorati va ko‘nikmalari shakllanadi, loyihalash, 
tajribaviy va texnologik vazifalarni ijobiy yechish imkoniyatlari paydo bo‘ladi.