Tanadagi metabolizm va energiya. Energiya balansi. Metabolizm uch bosqichda sodir bo'ladi mexanik energiyaga

Uglevodlar: ularning ovqatlanishdagi
Barcha uglevodlarni 3 guruhga bo'lish mumkin:
Monosaxaridlar ( tez hazm bo'ladigan uglevodlar) - glyukoza, fruktoza, galaktoza, riboza, saxaroza, laktoza, maltoza;
Polisaxaridlar (sekin hazm bo'ladigan ) polisaxaridlar - kraxmal, glikogen;
Disaxaridlar ( hazm bo'lmagan ) -
tolalar (tsellyuloza, gemitsellyuloza, lignin) va pektin. Uglevodlarning asosiy vazifasi energiyadir.
Monosaxaridlar. Monosaxaridlardan inson organizmi uchun eng muhimlari glyukoza, fruktoza, galaktoza va boshqalardir.Ularning barchasi suvda eriydigan kristall moddalardir. Erkin holatda glyukoza ko'plab o'simliklarning mevalarida keng tarqalgan. Bog'langan holatda o'simliklarda polisaxaridlar (saxaroza, maltoza, kraxmal, dekstrin, tsellyuloza va boshqalar) shaklida bo'ladi. Sanoatda glyukoza kraxmaldan olinadi.
Polisaxaridlar. Past molekulyar og'irlikdagi polisaxaridlar asosan yaxshi kristallanadi, suvda eriydi va shirin ta'mga ega. Ulardan eng oddiylari disaxaridlardir.
Past molekulyar og'irlikdagi polisakkaridlar turli darajadagi shirinlikka ega. Shirinlik darajasi organoleptik tarzda aniqlanadi. Agar saxarozaning shirinlik darajasini 100 birlik deb olsak, boshqa qandlarning shirinligini quyidagi qiymatlar bilan ifodalash mumkin: fruktoza - 173, glyukoza - 74, maltoza va galaktoza - 32, laktoza - 16. Shuning uchun eng shirin Ro'yxatdagi shakar fruktoza, eng kami esa laktozadir .
haddan tashqari iste'mol qilish bilan qon shakar darajasi ko'tariladi (oshqozon osti bezi ustidagi ortiqcha yuk), ularning bir qismi tanadan foydalana olmaydi va yog' hosil qilish uchun ishlatiladi .
ortiqcha yog'lar ateroskleroz va shunga o'xshash yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishiga olib keladi . Tananing allergik kayfiyati kuchayadi. Sog'lom odamlarda xun tolasini ortiqcha iste'mol qilish oqsillar, yog'lar va minerallarning so'rilishini
mineral elementlar. mineral elementlar
ishqoriy : kaltsiy, magniy, natriy, kaliy .
Mineral elementlarning fiziologik ahamiyati ularning ishtiroki bilan belgilanadi :
- tuzilmalarni shakllantirishda va ferment tizimlari funktsiyasini amalga oshirishda;
- tanadagi plastik jarayonlarda ;
- tana to'qimalarini, ayniqsa suyak to'qimasini qurishda;
- kislota-ishqor holatini va qonning normal tuz tarkibini normalizatsiya qilishda suv-tuz almashinuvi.
Kaltsiy eng keng tarqalgan mineral element bo'lib, u inson organizmida 1500 g miqdorida bo'ladi.Kaltsiyning 99% ga yaqini suyaklarda bo'lib, qonning ivish jarayonlarida ishtirok etadi va yurak mushaklarining qisqarishini rag'batlantiradi .
Kaltsiy manbalari sut va sut mahsulotlari hisoblanadi: 0,5 litr sut yoki 100 g pishloq kattalarning kaltsiyga bo'lgan kunlik ehtiyojini (800 mg) ta'minlaydi. Homilador va emizikli onalar uchun - kuniga 1500 mg.
Magniy uglevod va fosfor almashinuvida muhim rol o'ynaydi, antispastik va tomirlarni kengaytiruvchi xususiyatlarga ega.
Magniyning asosiy manbalari donli ekinlar: don, no'xat, loviya. Hayvonot mahsulotlarida juda kam magniy mavjud.
Kattalar uchun magniyga bo'lgan ehtiyoj kuniga 400 mg ni tashkil qiladi. Bolalar - yoshiga qarab kuniga 250-350 mg.
Kaliy - suyuqlikni tanadan olib tashlash. Quruq mevalarda kaliy ko'p - quritilgan o'rik, o'rik, quritilgan gilos, o'rik, mayiz. Kaliyning katta miqdori kartoshkada mavjud. Kattalarning kaliyga bo'lgan kunlik ehtiyoji 3-5 g ni tashkil qiladi.
Natriy hujayradan tashqari va to'qimalararo metabolizm jarayonlarida, kislota-ishqor muvozanati va osmotik bosimni saqlashda ishtirok etadi. Natriy organizmga asosan osh tuzi bilan kiradi. Natriy iste'moli kuniga 4-6 g ni tashkil qiladi, bu 10-15 g natriy xloridga to'g'ri keladi. Natriyga bo'lgan ehtiyoj og'ir jismoniy mehnat, kuchli terlash, qusish va diareya bilan ortadi.
Kislotali tabiatning mineral elementlari: fosfor, oltingugurt, xlor.
Fosfor , kaltsiy kabi, suyak to'qimasini shakllantirishda ishtirok etadi. Fosfor birikmalari asab tizimi va miya to'qimalari, mushaklar va jigar faoliyatida alohida ahamiyatga ega. Fosfor hujayra ichidagi membranalar va mushaklarda sodir bo'ladigan metabolik jarayonlarda muhim rol o'ynaydi (shu jumladan yurak ) Pishloqdagi fosfor miqdori 600 gacha, tuxum sarig'i - 470, loviya - 100 g mahsulot uchun 504 mg .