Ta’limda innovasion texnologiyalar a. A. Karimov, «informatika va axborot texnologiyalari»

Масалан: write(a:6:3); writeln(х:8:5,y:8:4);





5-илова
Шартли ўтиш оператори


Шартли ўтиш операторининг умумий кўриниши қуйидагича:
if B then S1 else S2
бунда if (агар), then ( у ҳолда), else (акс ҳолда) хизматчи сўзлардир. В-мантиқий ифода; S1 ва S2 лар операторлар.
Шартли оператор қуйидагича бажарилади: агар мантиқий ифода чин қиймат қабул қилса, у ҳолда оператор S1 бажарилади, акс ҳолда, яъни мантиқий ифода ёлғон қиймат қабул қилса, оператор S2 бажарилади.
Қисқартирилган шартли оператор қуйидагича ёзилади:
if мантиқий ифода then оператор 1; Бу оператор қуйидагича бажарилади: агар мантиқий ифода “чин” қиймат қабул қилса, оператор1 бажарилади, акс ҳолда, яъни мантиқий ифода ёлғон қиймат қабул қилса, бу оператордан кейинги оператор бажарилади.
Шартли оператор ичма-ич жойлашган ҳам бўлиши мумкин:
If мантиқий ифода then оператор1 else if мантиқий ифода then оператор2 else оператор3; Бу операторнинг бажарилиши қуйидагича: агар мантиқий ифода чин қиймат қабул қилса оператор1, акс ҳолда, ички шартли оператор бажарилади. Унда мантиқий ифода чин қиймат қабул қилса, оператор2, акс ҳолда оператор3 бажарилади.




6-илова
Цикл оператори


Параметрли цикл операторининг умумий кўриниши қуйидагича:
for v:=n1 to n2 do S;
бунда for (учун), to (гача), do(бажар)-хизматчи сўзлар, v-цикл параметри, n1 ва n2 - мос равишда цикл параметрининг бошланғич ва охирги қийматлари, S-цикл танасини ташкил қилувчи операторлар кетма-кетлиги.
Параметрли цикл оператори қуйидагича бажарилади: дастлаб n1 ва n2 нинг қийматлари ҳисобланади. v-цикл параметри бошланғич қиймати n1 ни қабул қилади ва охирги қиймати n2 билан таққосланади. Агар цикл параметрининг қиймати охирги қийматидан ортиб кетмаса, у ҳолда цикл танасини ташкил қилувчи операторлар кетма-кетлиги бажарилади. Сўнгра цикл параметри ўзининг қийматини бир бирлик орттиради ва юқоридаги жараён такрорланади. Агар цикл параметри ўзининг охирги қийматидан ортиб кетса, циклик жараён тугайди.
Масалан: 1) for i:=1 to 6 do x:=sqrt(5*i);