Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

16.4. Ахборотлаштириш инфраструктураси ва тараққиёти
Иқтисодий муҳитдаги туб ўзгаришлар, бозор муносабатларининг ривожланиши тадбиркорлик фаолияти анъанавий турларининг ўзгаришига, янги-янги кўринишларининг пайдо булишига олиб келди. Ҳозирги пайтда ҳар қандай ташкилот ишлаб чиқариш салоҳиятининг шаклланиши ва песонал малакаси ахборот технологияларини кўллаш билан боғлиқ. Бу гап аввало ахборот инфраструктураси – ахборотларни қайта ишловчи ва ахборотга оид бошқа хизмат кўрсатувчи, ходимлар ва фойдаланувчиларга ўргатувчи, маслаҳат берувчи ва услубиятга доир ишларни бажарувчи тузилмаларнинг фаолиятига таалуқлидир.
Ҳозирги кунда ахборот инфраструктураси соҳасидаги ташкилотлар амалга оширадиган фаолият ҳалқ хўжалигининг «ахборот хизмати» тармоғини ташкил этади. Ҳозирги вақтда республикамизда ҳисоблаш марказларини, автоматлаштирилган бошқарув тизимларини барпо этиш, самарали ахборот технологиясини жорий қилиш бўйича тадбирлар етарли даражада ташкил этилмаган. Жами вазирлик ва бошқалармаларнинг 70% игина ахборот-ҳисоблаш тизимларини яратиш билан шуғулланияпти, халос.
Бу қолоқликни бартараф этиш мақсадида жамиятни ахборотлаштиришнинг лойиҳалари ишлаб чиқилди ва қўйидаги вазифаларни амалга ошириш кўзда тутилади:

• 
  жамиятни ахборотлаштиришга тайёрлашнинг тадбирлар мажмуасини амалга ошириш, яъни бу муаммони ҳал этиш учун зарур сиёсий, иқтисодий, ижтимоий мутахассислар тайёрлаш ва бошқа шу каби шарт-шароитларни яратиш;
  
• 
  аҳолининг компьютер саводҳонлигини таъминлаш, янгича фикрлаш ва ахборот маданиятини шакллантириш;
  
• 
  ўқиш-ўқитиш жараенларини қайта қуриш ва ўқув муассасаларининг техник базасини янги ҳисоблаш воситалари билан таъминлаш;
  
• 
  мутахассисларни қайта тайёрлаш тармоқларини ривожлантириш, информатика, кибернетика, бир-бирига боғлиқ бўлган бошқа фанлар бўйича олиб борилаётган асосли тадқиқотларни янада кучайтириш;
  
• 
  хўжалик механизмини такомиллаштириш, ташкилий тузилмалар, хўжжатлар оқими, бошқарув тартиботларини қайта қуриш ахборотлаштириш индустриясининг хўжалик механизмини вужудга келтириш, ахборотлаштиришнинг ҳуқуқларини ишлаб чиқиш;
  
• 
  ЭҲМ ва ҳисоблаш тизимларининг истиқболли лойиҳаларини ишлаб чиқиш ва шахсий ЭҲМ ҳамда бошқа ҳисоблаш техникаси воситаларининг асосий қувватларини оммавий равишда ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва ўзлаштириш;
  
• 
  математик ва дастурий таъминотни ишлаб чиқиш, маълумотларнинг банкларини ва билимларнинг манбаларини вужудга келтириш;
  
• 
  ахборотлаштириш соҳасида самарали ҳалқаро ҳамкорлик қилиш юзасидан кенг куламли тадбирларни амалга ошириш.
  

Юқорида келтирган вазифаларни амалга ошириш энг аввало замонавий ЭҲМ билан туъминлаш, ахборотлаштириш индустриясини ривожлантириш билан боғлиқдир. Бундан ташқари, дастурий ва коммуникацион жиҳатлар ҳам такомиллаштирилиши лозим.
Дастурий жиҳат дастурлашнинг автоматлаштирилган технологиясини компьютерлаштирилган кутубхоналар, матнли, тасвирли ва овозли ахборотни қидириш ҳамда ўзгартириш учун дастур билан таъминлашни, маълумотлар базвларини бошқариш тизимлари, эксперт тизимлари ва сунъий интелект, дастурлаш тиллари, қарорлар қабул қилишни қуллаб-қувватлашнинг универсал тизимларнинг, маълумотларнинг ташқи базаларида ахборотни тезкор қидириш, сўров тиллари, статистик пакет, матнни қайта ишлаш учун дастур билан таъминлашни ривожлантиришни ўз ичига олади.
Коммуникацион жиҳат телеанжуман алоқа, электрон почта, факс ахборотини ўзатиш, локал тармоқлар, овозли почта, ялпи ва минтақавий тармоқларни ривожлантиришга қаратиши лозим. Ахборотлаштириш инфраструктураси ривожланишининг ҳозирги йўналишларининг таҳлили ахборот хизмати тармоғини такомиллаштиришнинг ҳуқуқий, ташқи ва иқтисодий жиҳатларини тадқиқ қилиш билан боғлиқ вазифалар мажмуасини тезроқ ҳал этиш заруриятини кўрсатмоқда.