Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

17.3.Маъмурий менежментда раҳбарнинг ходимларга ҳамдардлиги, одамларни тушуниш ҳисси
Қабулга кирган ходимларни тушуниш ва уларга ҳамдардлик қилиш ҳақиқий раҳбарга хос фазилат. Одамларга ҳамдард бўлиш, улар учун қайғуриш раҳбарнинг обрўсини оширади. Экспертлар фикрича, кишининг ёши ошиши билан унинг бошқаларга нисбатан ҳамдардлик ортиб боради. Ходим қийин аҳволга тушганда ёрдам бериш, руҳан тушкун бўлганда кўнглини кўтариш ва бошқалар эмпатиянинг ўзига хос шаклларидир. Бу жамоада бирдамлик, ўзаро ишонч ҳиссини туғдиради, ходимни садоқат, меҳр, жонкуярлик билан ишлашга ундайди. Бу айниқса, япон корхоналарида анча тараққий этган. Бунга "Инсоний муносабатлар таълимоти назарияси" (асосчиси америкалик псиҳолог Э. Мейо ўтган асрнинг 30-50 йиллари) мисол бўлади. Бизда кенг аҳлоқий қадриятлар шаклланган бўлиб, кишилар дилини оғритмаслик,, андиша, ожизларга ёрдам кўрсатиш, меҳр-мурувват, иймон каби тушунчалар бунинг яққол мисолидир.
Ходимларни қабул қилиш масъулиятли жараён бўлиб, у катта маънавий-тарбиявий аҳамиятга ҳам эга. Раҳбарнинг қабулига шахсий масалалар билан келган ходимлар ўз муаммоларини ҳал этишга умид боғлайдилар. Раҳбар ана шу ишончни, ҳурматни тўғри тушуниши ва шунга мувофиқ муаммони ваколати доирасида ҳал этиш учун тегишли курсатмалар бериши керак. Суҳбат чоғида раҳбар ходимни эътибор билан тинглаши, унинг гапини бўлмаслиги муҳимдир. Масалан, корхона раҳбари қабулига аёл ходим ўз муаммоси билан кирди. У ўзига нисбатан ноҳакликлар тўғрисида гапириб йиғлади. Шу вақтда телефон бўлиб қолди ва раҳбар суҳбатдан четлашди. Телефонда суҳбат тугагандан кейин раҳбар ходимага айтганларини қайтаришни, нима бўлганини яна бир бор айтиб беришини суради. Аммо аёл ҳеч нарса дея олмади. Чунки у кўз ёши тукишга сабаб бўлган ҳолатни яна бир марта айта олмаслиги аён эди. Шундай ҳолатлар бўлмаслиги учун раҳбар қабул вақтида телефон кунғироқларига жавоб бермасликка қарор қилди.


17.4.Муаммоли ва зиддиятли масалаларни ҳал этиш юзасидан ёндашувлар

Маъмурий менежментда ходимларни қабули қилиш жараёнида турли муаммоли масалаларни ҳал этиш юзасидан ҳар раҳбар ўзига хос ёндашувларга асосланиши назарда тутилади. Яъни, бу раҳбарнинг иш услубига, жамоадаги ижтимоий руҳий иқлимга, ташкилий маданиятга боғлиқ. Шунга қарамай, бу борада умуман йўналишга эга кўникмаларга эга бўлиш керак бўлади.

Ходимларни қабул қилиш жараёнида бўладиган муаммоли масалаларни қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин:
-хизмат интизоми билан боғлиқ масалалар;
-Ходимлар фикрини билиш, ходимлар фаолиятини тартибга солиш ва муовифиқлаштириш билан боғлиқ;
-масалаҳат олиш, йўл-йўриқ кўрсатиш билан боғлиқ;
-бошқа ишга ўтказиш ёки ишдан бушатиш билан боғлиқ;
-ишдаги зиддиятларни ҳал этиш юзасидан ёрдам сураш;
-шахсий масалалар.
Муаммоли масалалар мухокамасига бағишланган суҳбатларни ўтказишда қуйидагиларга эътибор қаратиш лозим:
-мухокаманинг мақсадини тўғри белгилаш ва зарурий тайёргарликни куриш;
-суҳбатнинг режасини тузиш;
-суҳбат жараёнида ходимни тинглаш, гапини бўлмасдан эшитиш, ундан сунг фикр билдириш керак;
-ўтмишдаги воқеалар ҳақида, эски гапларни кўзлаб гапириш яхши эмас;
-ўзаро тушунишга эришиш;
-муаммонинг икки томон учун ҳам қониқарли бўлган ечимини топиш.