Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

Бетонли реакторлар. Бу реакторлар 35кВ ли тармоқларда ичкарига ўрнатилиши билан кенг тарқалган бўлиб, унинг чулғамлари орасига бетон қуйилган. Қисқа туташув пайтида реакторнинг чулғамлари ва деталлари сезиларли даражада механик таъсирларга учрайди, шунинг учун уларни тайёрлашда механик таъсирларга чидамли бўлган бетонлар ишлатилади. Бошқа металдан бўлган қисмларини эса магнитланмайдиган материаллардан тайёрланади.
Хозирги кунга келиб, бетонли реакторлар манан эскирганлиги туфайли уларни ўрнига кўпинча қуруқ реакторлар эгалламоқда.
Мойли реакторлар. Бу реакторлар номинал кучланиши 35кВ дан юқори бўлган тармоқларда ишлатилади. Улар мой билан тўлдирилган изоляцияловчи цилиндр бак ичида жойлаштирилган кабел қоғозлари билан изоляцияланган мис симдан ўралган чулғамдан иборат. Мой совутиш ва изоляция вазифасини бажаради.
Изоляцияловчи цилиндр бак деворларини реактор чулғамидаги ўзгарувчан майдон таъсирида қизиб кетишини камайтириш учун электромагнит экран ва магнит шунтлар ишлатилади.
Номинал кучланиш 500кВ ва ундан ортиқ бўлган реакторларда бакдаги мойни қизиб кетиши билан боғлиқ портлашларни олдини олиш мақсадида газли ҳимоя билан жиҳозланади.
Қ
уриқ реакторлар. Бу реакторлар номинал кучланиши 220кВ гача бўлган тармоқларда ишлатилади. Қуруқ реакторларнинг чулғамлари диэлектрик каркасга ўралган, кремний-органик изоляцияли кабеллар кўринишида тайёрланади.
Бизга маълумки, токни чекловчи реакторларда ферромагнит магнит ўтказгичлар бўлмайди, чунки улар катта қисқа туташув токларида, тўйинган магнит оқими туфайли реакторнинг токни чеклаш хусусияти йўқолиши мумкин. Лекин шунга қарамасдан хозирги кунда электротехник пўлатдан бўлган ферромагнит ўзакли зирхли реакторлар ишлаб чиқарилмоқда.
Зирхли реакторларнинг афзалликлари, уларнинг ўлчамлари ва массасини кичиклиги ҳамда тан нархини арзонлигидир.
Камчилликлари: Катта қисқа туташув токларида реакторнинг токни чеклаш хусусиятини йўқолиш хавфини борлиги, шунинг учун ҳам зирхли реакторларни танлашда электр тармоғидаги қисқа туташув токларини аниқ ҳисоблаш ва реактор ўрнатилган тармоқда қисқа туташув токларини ҳисобий қисқа туташув токидан ошиб кетмаслигини таъминлаш зарурлиги ҳисобланади.