Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

Юқори кучланишли ўлчаш аппаратларига ток ва кучланиш трансформаторлари (ўлчаш трансформаторлари) киради.

Ўлчаш трансформаторлари – юқори кучланишли тармоқларга назорат-ўлчаш асбоблари, реле ҳимояси ва автоматика тизимларини улаш ҳамда ўлчаш ва ҳимоя занжирларини юқори кучланишли бирламчи занжирлардан ажратиш учун хизмат қилади. Ўлчаш трансформаторлари кучланиш ва ток трансформаторларига бўлинади, ток трансформатори тармоқдаги ток кучини (1-5А), кучланиш трансформатори кучланишни (100В) стандарт қийматларга пасайтириб беради.

Кучланиш трансформаторлари юқори кучланишни стандарт 100 ёки 100 В-гача пасайтириш, ўлчаш ва ҳимоя занжирларини юқори кучланишли бирламчи занжирлардан ажратиш учун хизмат қилади, бирламчи чулғами билан тармоққа параллел холда уланади.

Кучланиш трансформаторлари салт ишлаш холатига яқин холатда ишлайди, чунки ўлчов асбоблари ва релеларни параллел уланган ғалтакларини қаршиликлари катта, улар истеъмол қилаётган қувват эса кичик.

Кучланиш трансформаторлари тузилиши ва ишлаш принципи бўйича пасайтирувчи куч трансформаторларидан деярли фарқ қилмайди, фақат кучланиш трансформаторлари кичик қувватли қилиб ҳисоб-китоб қилинади, уларда салт ишлаш режими нормал иш режими ҳисобланади.
Кучланиш трансформаторларининг асосий техник характеристикалари сифатида қуйидагиларни кўрсатиш мумкин (НТМИ-6 мисолида):

• 
  бирламчи чулғамнинг номинал кучланиши – 6 кВ;
  
• 
  иккиламчи чулғамнинг номинал кучланиши – 100 В;
  
• 
  энг катта ишчи кучланиш кучланиши – 7,2 кВ;
  
• 
  фазаоар сони – 3;
  
• 
  иккиламчи чулғамлар сони – 1;
  
• 
  аниқлик синфи – 0,5(75 ВА), 1(150 ВА), 3(300 ВА);
  
• 
  энг катта қувват – 630 ВА;
  
• 
  номинал частота –50 Гц;
  
• 
  чулғами – мис;
  
• 
  изоляция тури – мой;
  
• 
  ўлчамлари – 440×506×400 мм;
  
• 
  оғирлиги – 67 кг.