Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

Рубилник – бу қўл билан бошқариладиган юритмали оддий коммутация аппарати бўлиб, электр занжирларни юклама остида (ёй сўндириш камераси бўлса) ва юкламасиз узиб-улаш учун ишлатилади. Уларнинг асосий хусусиятларидан бири контактлар орасида кўриниб турадиган оралиқ ҳосил қилишидир.
Ёй сўндириш камераси бор рубилниклар (20А дан ортиқ) юклама остидаги занжирларни узиб-улашда ишлатилади, ёй сўндириш камераси бўлмаганлари эса фақат юкламасиз занжирларни узиб-улашда ишлатилади.
Рубилниклар шундай ўрнатилиши керакки, улар оғирлик кучи таъсирида ўз-ўзидан занжирни улаб қўйиш имконияти бўлмасин. Шунинг учун уларнинг қўзғалувчан қисми узилган ҳолатида кучланиш остида бўлмаслиги керак.
Рубилникларнинг асосий техник характеристикалари:

• 
  ўзгарувчан, номинал ишчи кучланиши – 380, 660 В;
  
• 
  ўзгармас, номинал ишчи кучланиши – 220, 440 В;
  
• 
  номинал ишчи частотаси ўзгарувчан токда – 50-60 Гц;
  
• 
  очиқ ҳаводаги шартли иссиқлик токи – 100, 250, 400 ва 630 А;
  
• 
  ёпиқ ҳолдаги иссиқлик токи – 80, 200, 315 ва 500 А.
  

4.2-Мавзу. Магнит юритгичлар
Магнит юритгичлар - бу паст кучланишли электромагнит қурилма бўлиб, электр двигателлаpни ишга туширириш ва реверслаш учун ишлатилади. Магнит юритгич таркибига, АД ни юклама токи ортиб кетишидан ва «фазанинг йўқолиб қолиши»дан ҳимоя қилиш учун белгиланган иссиқлик релеси ҳам киритилади. Баъзи магнит юритгичлар қўшимча равишда бошқариш занжирларида ишлатиладиган контактлар ҳамда ишга тушириш ва авария ҳолатларида ўчириш учун бошқариш тугмачалари (кнопкалари) билан жиҳозланган бўлади.
Электр двигателлаpнинг узоқ муддат узлуксиз ишлаши кўп жиҳатдан магнит юритгичнинг ишончли ишлашига боғлиқ. Шунинг учун магнит юритгичларига емирилишга бардошлилик, коммутацион қобилият, аниқ ишлаб кетиш, юклама токлари ва истеъмол қуввати ортиб кетишидан ишончли ҳимоя каби талаблар қўйилади.