Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

Кучланиш трансформаторларининг трансформация коэффиценти бирламчи чулғам ўрамлар сонини иккиламчи чулғам ўрамлар сонига нисбати билан аниқланади, уларда чулғамлардаги кучланиш ўрамлар сонига тўғри пропорционал бўлади, яъни:






Ток трансформаторлари бирламчи токни ўлчаш асбоблари ва релелар учун қулай қийматларгача камайтириш, ўлчаш ва ҳимоя занжирларини юқори кучланишли бирламчи занжирлардан ажратиш учун хизмат қилади, бирламчи чулғами тармоққа кетма-кет уланади. Иккиламчи чулғамларида номинал ток 5 А бўлади. Ток трансформаторлари қисқа туташув ҳолатига яқин ҳолатда ишлайди, чунки ўлчаш асбоблари ва релеларни ток занжирлари кичик қаршиликка эга бўлади.
Ток трансформаторлари ток кучини ўлчашда ва ҳимоя тизимларида кенг кўламда ишлатилади. Шу билан бирга улар ўлчаш асбоблари ва химоя қурилмаларини қисқа туташув токларининг таъсиридан сақлайди.
Ток трансформаторларининг трансформация коэффиценти иккиламчи чулғам ўрамлар сонини бирламчи чулғам ўрамлар сонига нисбати билан аниқланади, уларда чулғамлардаги ток кучи ўрамлар сонига тескари пропорционал бўлади, яъни:
4.1-Мавзу. Автоматик узгич, рубилник ва сақлагичлар.
Автоматик узгичлар(автоматлар) электр занжирларини нонормал ва авария режимларида, яъни юклама токи ортиб кетганда, қисқа туташувда ва ўтакучланишларда занжирларни узиш ҳамда нормал иш холатларида, баъзи холларда оператив қайта улашларни бажариш учун хизмат қилади.
Автоматик узгичлар(автоматлар)да ёйни сўндириш учун махсус муҳит қўлланилмайди, у ҳавода сўндирилади, шунинг учун улар ҳаво узгичлари ҳам деб айтилади, бунинг маъноси шундаки, улар ёрдамида занжирни узиш пайтидаги ҳосил бўлган ёй аксарият ҳолларда ҳавода сўндирилади (ўчирилади).
Автоматик узгичлар(автоматлар)га қуйидаги талаблар қўйилади:
1.Автоматларнинг ток ўтказиш занжирлари номинал токни узоқ вақт ўтказиши талаб қилинади. Узоқ муддат уланган ҳолатда ишлаш режими автоматлар учун нормал режим деб ҳисобланади.
2.Автоматлар қиймати ўнлаб ва ҳатто юзлаб килоампер бўлган қисқа туташув токларини кўп марталаб узиш имкониятига эга бўлишлари керак.
3 .Энергетик қурилмаларининг электродинамик ва электротермик барқарорлигини ошириш, қисқа туташув токи таъсирида қурилмаларнинг бутунлай ишдан чиқишини камайтириш учун автоматлар занжирларни узиш вақти жуда кичик бўлиши керак.