Таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

3-жадвал.
Экспериментал диабетда ҳайвонлар ичак амилазасининг ўзгариши ва преналон ёрдамида коррекциялаш (М±m; n=6)

Ҳайвон гурухлари	Тажриба кунлари
	α-амилаза фаоллиги (г/мин/г.тўқима)
	5-кун	10-кун	20-кун	30-кун
Назорат	35,5±3,5	34,8±3,1	37,5±3,5	34,8±3,1
Тажриба 1	53,2±3,6	52,3±2,9	51,2±3,3	46,1±2,6
Тажриба 2	38,8±3,2	36,8±3,0	40,8±3,2	36,8±3,0

Меъда ости бези тўқимасида α – амилаза фаоллиги. Олиб борилган тажрибаларда ҳайвонлар меъда ости бези гомогенатида α–амилаза фаоллигининг специфик тўқимага нисбати ўрганилди. Унга кўра диабетга учратилган ҳайвонларнинг меъда ости бези таркибидаги α–амилазанинг фаоллги тажрибанинг 5-, 10-, 20- ва 30-кунлари мувофиқ
равишда 49,9 %, 50,3 %, 36,5 % га ва 32,5 % га ошганлиги қайд қилинди.
Аллоксанли диабетик ҳайвонларга преналон юборилиши натижасида без таркибидаги α-амилазанинг фаоллиги назорат гурухидагиларга яқинлашиши қайд қилинди.

III боб бўйича хулоса

Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, коррекция учун ишлатилаётган виталон ва преналон моддалари текширилганда ушбу моддалар 50 мкл. да ўзининг антирадикаллик ҳусусиятларини намоён қилди. Иккала модда солиштирилганда эса преналон моддасининг антирадикаллик ҳусусияти виталонникига нисбатан деярли икки баробарга юқори эканлиги қайд қилинди. Олинган натижалар асосида преналон моддаси қандли диабет касаллигининг коррекцияси учун танлаб олинди.
Қандли диабетда каламушлар тана массалари камайди, қонда глюкоза миқдори ва ичак карбогидразаларининг фаоллиги ортиб кетди. Кўриниб турибдики, эксперимент шароитида мослашиш реакцияси нафақат ҳазм қилиш ферментлари синтези ва деградацияси босқичида, балки эпителиоцитларнинг шаклланиш ва янгиланиш босқичида ҳам амалга ошади. Энтероцитлар ҳужайралар кўпаядиган крипта зонасидан ворсинка учи томон ҳаракатланиб, бир вақтнинг ўзида уларнинг дифференциялашуви ҳам рўй беради. Улар ворсинкалар учида максимум даражада дифференциялашувга эришади. Ҳар 5-6 суткада эпителий ҳужайралари янгиланади. Буни аллоксанли диабет шароитида ингичка ичак шиллиқ қавати массасининг ўзгаришларида кўришимиз мумкин. Ҳазм қилиш тизими гидролитик потенциалининг ўзгариши аввало тадқиқ этилган аъзолардаги карбогидраза молекулалари фаоллигининг ортиши, шунингдек, тўқималар зарарланиши ёки уларнинг камайиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Олинган натижаларга кўра преналон моддаси маълум даражада коррекциялаш ҳусусиятига эга эканлигини намоён қилди. Бу эса келажакда ушбу модда ҳақидаги тасаввурларни даражада кенгайтиради ва қандли диабет касаллигида овқат ҳазм қилиш тизимини яхшиловчи воситаларни янги авлодини яратиш учун замин яратади.