Таълим вазирлиги бухоро давлат университети

 
Қоракўл тумани
суғориладиган ўтлоқи тупроқларининг ҳайдов ва ҳайдов ости 
қатламида тузларнинг қуруқ қолдиқ бўйича миқдори 2010 йилда Вобкент, Жондор, Когон 
туманларига нисбатан бир мунча кўп бўлиб, мос равишда 0,620-0,435% ва 2017 йилда 
унинг миқдори камайиб, 0,385-0,155% ни ташкил қилган. Хлор бўйича – 0,028% дан 
0,045% гача бўлиши ва хлорнинг миқдори 2017 йилга келиб кескин камайганлиги 
аниқланди (0,007%-0,010%).
Сулфат
иони бўйича 2010 йилда Қоракўл тумани тупроқлари кесмаси бўйича 0,300% дан 
0,150% гача бўлган миқдорни ташкил қилган бўлса, 2017 йилда унинг миқдори 0,212% 
дан 0,068% гача камайганлигини кузатиш бўлса, 2017 йилда унинг миқдори бир мунча 
камайиб, 0,040 дан 0,003% гача камайганлиги аниқланди. 

---

25 
1-расм - Суғориладиган ўтлоқи тупроқларининг механик таркиби ва тузли кесими 

---

26 
2-расм- Суғориладиган ўтлоқи тупроқларнинг механик таркиби ва тузли кесими 

---

27 
Сулфат
иони бўйича 2010 йилда Қоракўл тумани тупроқлари кесмаси бўйича 
0,300% дан 0,150% гача бўлган миқдорни ташкил қилган бўлса, 2017 йилда унинг 
миқдори 0,212% дан 0,068% гача камайганлигини кузатиш мумкин. (0,084% дан 0,039% 
гача). Худди шундай ҳолат, катионлар миқдори бўйича ҳам кузатилиб, 2010 йилда натрий 
ва калий миқдори 0,046-0,033% бўлса, 2017 йилда унинг миқдори бир мунча камайиб, 
0,040 дан 0,003% гача камайганлиги аниқланди. 
Бухоро воҳаси туманларининг ўрганилган суғориладиган тупроқларидаги сувда 
эрувчи тузлар заҳираси бўйича Жондор туманининг устки 0-35 см қалинликдаги миқдори 
27,4 т/га ни, Вобкент (0-27 см) ва Когон (0-25 см) туманларида бу кўрсаткич 3,5 - 5,8 т/га 
ни ташкил қилади. Қоракўл туманида бу кўрсаткич (0-35см) 18 т/га ни ташкил этиши 
билан фарқланади. 3.3.3-расм ва 2-илова маълумотларининг кўрсатишича, Когон 
туманининг 38-68 см даги қатламида туз заҳираси кўп миқдорда (47 т/га) бўлиб, худди 
шундай ҳолат Қоракўл туманидаги тупроқ кесмасининг 90-115 см даги қатламида 63 т/га 
ни ташкил этиши яъни ушбу қатламларда кўп миқдорда туз заҳираси сақланганлигини 
гувоҳи бўлиши мумкин.