278
лозимдир. Жамиятда ўз ўрнига эга бўлган, шу атроф-муҳитнинг ҳавосидан
нафас олаётган ҳар бир тирик жон бор экан-ку, экологик тарбия ҳақида, ўз
ҳаёт фаолиятининг ажралмас қисми бўлган табиат ҳақида фикр-мулоҳаза
қила оладиган, эътиборли фуқораларни тарбиялаб бориш бугунги кундаги
таълим-тарбиянинг асосий бўғинларидан бирига айланиб бормоқда.
Ўзбекистон Республикаси Кадрлар тайёрлаш миллий дастурида
узлуксиз таълимнинг фаолият кўрсатиш тамойиллари қаторида
«таълимнинг инсонпарварлашуви, инсон қобилиятларининг очилиши ва
унинг
таълимга нисбатан бўлган
турли-туман
эҳтиёжларининг
қондирилиши, миллий ва умумбашарий қадриятлар устуворлигининг
таъминланиши, инсон, жамият ва атроф-муҳит ўзаро
муносабатларининг
уйғунлашуви» белгиланган. Шунингдек, узлуксиз таълимни ислоҳ қилиш
йўналишлари таркибида «таълимнинг барча даражаларида таълим
олувчиларнинг ҳуқуқий, иқтисодий, экологик ва санитариягигиеник
таълими ҳамда тарбиясини такомиллаштириш» кўрсатилган [1].
2019 йил 27 майдаги 434-сон қарор бўйича “Ўзбекистон
Республикасида Экологик таълимни ривожлантириш” Концепциясининг
ишлаб чиқилиши:
таълим дастурларини мавжуд экологик
муаммолар ва уларни
бартараф этиш вазифаларидан келиб чиқиб такомиллаштириш;
таълим
олувчиларнинг
эътиборини
умумбашарий
экологик
муаммоларга қаратиш орқали уларнинг она табиатнинг қайта
тикланмайдиган манбаларини сақлаб қолиш ва улардан оқилона
фойдаланиш борасидаги масъулиятини кучайтириш;
экологик таълимнинг самарали шакллари ва усулларини ишлаб
чиқиш ҳамда жорий этиш;
экологик
таълим
сифатини,
кадрлар
тайёрлаш
тизими
самарадорлигини ҳамда барқарор ривожланиш кафолатларини ва
устуворлигини таъминловчи норматив-ҳуқуқий, моддий-техника ва
ахборот базасини яратиш;
экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги ваколатли
давлат органлари ва таълим соҳасининг ўзаро манфаатли ҳамкорлигини
ривожлантириш каби амалга оширилиши кўзда тутилаётган
режаларнинг
киритилиши ҳам бугунги таълим тизимида фаолият юритаётган касб
эгаларига катта маъсулият ва куч бағишлади.
Бу борада профессионал таълим тизимида таҳсил олаётган ўқувчи
ёшларимизнинг ҳам маъсулиятини оширишга қаратилган таълим-тарбия
жараёнини қуйдагиларда кўришимиз мумкин бўлади:
профессионал
таълим
тизимида
таълим
муассасаларининг
йўналишини инобатга олган ҳолда ўқувчиларга экологик билимлар
берилмоқда;
таълим муассасаларида умумэкологик таълим талаблари билан бир
қаторда атроф муҳитни муҳофаза қилишнинг кундалик қоидалари ва
маҳаллий миқёсда барқарор ривожланишнинг экологик хусусиятлари очиб
берилмоқда;
279
таълим йўналишларига мос равишда экологик таълим мавзулари
тегишли фанлар таркибида бериб борилмоқда;
Бу борада муайян умумкасбий ва махсус фанлар таркибига «Асосий
экологик омиллар ва экологик тизимлар тўғрисида тушунча», «Табиатда
биологик, геологик босқичлар, турли экологик
муаммоларнинг келиб
чиқиши сабаблари», «Табиатни муҳофаза қилиш, табиий ресурслардан
оқилона фойдаланиш», «Экология соҳасида инновацион ғоялар ва
технологиялардан фойдаланиш» каби мавзулар киритилган.
Экологик
таълимни
ривожлантиришда
замонавий
ахборот-
коммуникация технологияларидан кенг фойдаланилмоқда.
Тегишли вазирликлар ва идоралар васийлигида касб-ҳунар
мактаблари, касб-ҳунар коллежлари ва техникумларда ўқувчилари
ўртасида «Экология билимдони» мусобақаси ва йўналишларга мос
равишда танловлар ва бошқа тадбирлар (семинарлар, эко-экспедициялар,
«давра суҳбатлари» ва ижодий учрашувлар) ўтказилиб борилаяпди ва
хулосалар қилинаяпди [2]. Ўзи танлаган касб-ҳунар бўйича тайёргарлик
босқичидан ўтаётган ўқувчиларимиз экологик тарбияни ҳам онгига
сингдириб
боришлари,
келажагимиз пойдеворининг
асосларидан
эканлигини англаб етмоқдалар, в
атанимиз табиати, атроф-муҳитига
нисбатан ҳурмат, эҳтиёткорона муносабат ва унга масъулият билан қараш
руҳида тарбияланмоқда.
Бундан шундай хулосага келишимиз мумкинки, профессионал
таълим муассасаларида ўқувчилар касб-ҳунар ўрганиш жараёнини
бевосита ишлаб чиқариш таълими билан боғлаганликлари сабабли
ижтимоий-экологик тарбияни ўзларида мукаммал даражада шакллантириб
олишлари, амалиётда эса ривожлантириб бориши учун ўзларида
маъсулиятни хис қила билишлари лозимлигини кўришимиз
мумкин
бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: