Pedagogik texnologiya – fanida pedagogik texnologiya fanining
maqsad va vazifalari, yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini o’rganish
va qo’llash, yangi pedagogic va axborot texnologiyalari rivojlanishining
bosqichlari, o’quv mashg’ulotlarni loyihalashtirish, haqida bilim, ko’nikma va
malakalar shakllantiriladi.
Tarbiyaviy ishlar uslubiyati fani (oliy ta’lim muassasalarida) -
tarbiyaviy ishlar jarayonining mohiyati, metodlari, jamoada tarbiyaviyishlarni
tashkil etish va boshqarish uslubiyatlari, ma’naviy-axloqiy tarbiya, ekologik
207
tarbiya, mehnat tarbiyasi, jismoniy tarbiyani tashkil etish haqida bilim,
ko’nikma va malakalar shakllantiriladi.
1. SHunday qilib, talabalarda malaka va ko’nikmalarni shakllantirish,
yangilari bilan almashtirish, chuqur bilim, tinimsiz kuzatuvchanlikni
rivojlantirish
uchun
ta’lim
tizimini
takomillashtirishda
zamonaviy
texnologiyalar asosida tashkil etishda ham va shu orqali yoshlarda mustaqil
fikrlash hamda ijodiy qobilyatlarini rivojlantirishda yuqorida zikr etilgan
fanlarni o’qitishga e’tiborni yanada kuchaytirish maqsadga muvofiqligini e’tirof
etish zarur.
Shu sababli innovatsion texnologiyalar sharoitida talabaning bilim,
ko’nikma va malakalari tarkibiy qismlariga myayyan ozgartirishlar kiritish,
uning mazmunini yangilash, mazkur tayorgarlikni amalga oshirishda fanlararo
aloqadorlikni amalga oshirish yuzasidan tavsiyalar ishlab chiqish, matematika
turkumiga kiruvchi fanlarni o’qitishda innovatsion texnologiyalardan
foydalanish yo’llarini ishlab chiqish dolzarb pedagogic muammolaridan biri
sanaladi.
Innovatsion ta’lim texnologiyalari sharoitida talabalarning bilim,
ko’nikma va malakalarini shakllantirish jarayonini loyihalash va uni amalga
oshirish uchun, innovatsion ta’lim texnologiyalari sharoitida talabaning bilim,
bilim, ko’nikma va malakalarini shakllantirish; matematika o’qituvchilarining
e’tiborini innovatsion ta’lim texnologiyalari, usullari va shakllaridan
foydalanish masalalariga jalb etish; innovatsion ta’lim texnologiyalari sharoitida
matematika o’qituvchisining metodik tayorgarligini shakllantirish tizimini
yaratish; innovatsion ta’lim texnologiyalari sharoitida talabalarni bilim,
ko’nikma va malakalarini shakllantirish jarayonini faollashtirish uchun ularni
rag’batlantirish yo’llarini ishlab chiqish; talabalarni ko’proq innovatsion ilmiy-
tadqiqot ishlariga jalb etish va innovatsion ta’lim texnologiyalari sharoitida
talabalarni bilim, ko’nikma va malakalarini shakllantirish metodikalarini ishlab
chiqish va amaliyotga joriy etish.
Ta’lim sifati va samaradorligini oshirish, raqobatbardosh kadrlarni
tayorlash masalasi innovatsion pedagogic texnologiya va uning tamoyillari
asosida ishlab chiqilgan ta’lim jarayonining loyihalari hamda uni amaliyotda
qo’llashda foydalanadigan zamonaviy va interaktiv usullar asosida amalga
oshiriladi.
Shunday qilib, innovatsion texnologiyalar faqat ta’limni ommaga
etkazish, uning sifatini oshirish, bilim olishni tezlashtiribgina qolmay, balki
moddiy jihatdan unga erishish uchun sharoit ham yaratadi. Eng asosiysi, ta’lim
sifati va samaradorligining keskin oshishiga xizmat qiladi.
Bugungi kun ta’lim va tarbiya jarayoni o’sib kelayotgan yosh avlodni
jamiyat talablarini o’zida aks ettiruvchi ijtimoiy buyurtma asosida hayotga
tayorlashdan iborat. Ta’lim va tarbiya jarayonida yoshlar ajdodlar tomonidan
to’plangan bilim, odob, urf-odat, madaniyat va mehnat ko’nikmalarini
o’zlashtirishi, hayotiy tajriba asosida jamiyatda o’zining munosib o’rnini
egallashi, salohiyati va dunyoqarashinining shakllanishida pedagog shaxsi,
uning kasbiy mahorati muhim ahamiya kasb etadi. Shu bilan birga, yoshlarda
208
davr talabidan kelib chiquvchi yangi masala va muammolarni yechish uchun
zarur bo’ladigan sifatlarni shakllantirish pedagogic faoliyat sohasining ustuvor
vazifasi hisoblanadi. Buning uchun avvalo pedagogning o’zida yangicha bilim
berish, o’zgarib boruvchi mehnat va hayot sharoitlariga muvofiq ijodiy faoliyat
bilan shug’ullana olish ko’nikmalari tarkib topgan bo’lishi lozim. Boshlang’ich
ta’limda sog’lom va barkamol avlodni tarbiyalash, yoshlarning o’z ijodiy va
intellectual salohiyatini ro’yobga chiqarish, ta’lim jarayoniga zamonaviy
axborot – kommunikatsiya va pedagogic texnologiyalarni, electron darsliklar,
multimediyavositalarini keng joriy etish orqali o’qitish sifatini tubdan yaxshilash
va yanada rivojlantirish ko’zda tutilganligi dolzarb vazifalarimizdan biridir.
2. Shuning uchun ham boshlang’ich ta’limning asosiy maqsadiga
erishish, ya’ni bolada o’qishga ijobiy munosabatni shakllantirish, o’qish
savodxonligini tarkib toptirish, bolalarni turli ma’lumotlar bilan ishlashga
o’rgatish uchun boshlang’ich sinflarda sifatli ta’limiy faoliyatni tashkil etishga
alohida e’tibor qaratish lozim.
Boshlang’ich sinf o’quvchilarida zarur ko’nikmalarini shakllantirish,
sifat samaradorligini yangi bosqichga ko’tarish, o’qitishning zamonaviy usul
va vositalarini amaliyotga joriy etish maqsadga muvofiqdir. Hozirgi kunda
ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalar, pedagogic va axborot
texnologiyalarini o’quv jarayoniga qo’llashga bo’lgan qiziqish, e’tibor
kundan-kunga kuchayib bormoqda. Buning asosiy sabablaridan biri an’anaviy
ta’limda o’quvchilarini faqat tayor bilimlarni egallashga o’rgatilgan bo’lsa
boshlang’ich ta’limda zamonaviy texnologiyalar ularni egallayotgan bilimlarini
o’zlari qidirib topishlariga, mustaqil o’rganib, tahlil qilishlariga, hatto
xulosalarni ham o’zlari keltirib chiqarishlariga o’rgatadi. O’qituvchi bu
jarayonda shaxsning rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishga
sharoit yaratadi. Barcha umumta’lim maktablarining boshlang’ich ta’lim sifat
va samaradorligini oshirishda zamonaviy pedagogic, innovatsion va axborot
texnologiyalarni ta’lim jarayoniga tatbiq etish, ilg’or ish tajribalarini
ommalashtirishni taqozo etadi.
Hozirda
mamlakatimizda
2017-2021
yillarda
O’zbekiston
Respublikasini rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlari bo'yicha Harakatlar
strategiyasida belgilangan vazifalardan kelib chiqqan holda boshlang’ich ta’lim
va jismoniy madaniyat yo’nalishida kadrlar tayorlash borasida quyidagi
jihatlarga alohida e’tibor qaratish taklif etiladi.
- Jismonan sog’lom, ruhiy va intelektual rivojlangan, mustaqil fikrlaydigan,
qat’iy hayotiy nuqtai nazariga ega, Vatanga sodiq yoshlarni tarbiyalash;
- Boshlang’ich ta’lim tizimini yanada takomillashtirish yo’lini davom
ettirish, sifatli ta’lim xizmatlari samaradorligini oshirish, mehnat bozorining
zamonaviy ehtiyojlariga muvofiq yuqori malakali kadrlarni tayorlash.
- Mazkur sohadagi pedagoglarning kasbiy darajasi va malakasini oshirish,
va qayta tayorlash shakl va usullarini takomillashtirish, o’qituvchilarning
pedagogic mahoratini oshirish;
209
- Boshlang’ich ta’lim va jismoniy madaniyat yo’nalishida o’quv rejalari va
dasturlari mazmunini qayta ko’rib chiqish, ilg’or xorijiy tajribadan foydalangan
holda, yangi darslik va o’quv qo’llanmalar tuzish;
- Oliy ta’lim fan va ishlab chiqarish o’rtasidagi innovatsion korporativ
hamkorlikni rivojlantirish, innovatsion ishlanmalar yaratish va innovatsion
yarmarkalarga taqdim etish, xo’jalik shartnomalari tuzish.
Boshlang’ich ta’limning asosiy maqsadi; bolaning o’qishiga bo’lgan
ijobiy munosabatini, bugungi kunda eng zarur bo’lgan o’qish savodxonligi, turli
ma’lumotlar bilan ishlash, asosiy matematik amallarni bilish va ularni kundalik
hayotda qo’llay olish, mantiqiy va ijodiy fikrlash, o’z- o’zini boshqarish,
jamoada o’zini tuta bilish, yozma va og’zaki muloqot madaniyati qoidalarini
egallash, ta’limiy faoliyatni tashkil etish kabi ko’nikmalarini shakllantirishdan
iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |