Ta’lim tizimida pedagogik texnologiyalarning ahamiyati. Musiqa darslarida innovatsion yondashuv

Notadan o‘qish metodi .

Solfedjio fanining asosiy maqsadi – musiqaviy eshitish qobilyatini xar taraflama rivojlantirishdir. Ushbu jarayonda o‘quvchilar bir qator ko‘nikmalarga ega bo‘lishlari kerak, jumladan “notadan o‘qish” ko‘nikmasiga xam.
Ko‘nikma – ongli faoliyat jarayonida ishlab chiqilgan avtomatik xarakatdir. Aniq soxada bilim va ko‘nikmalar egallash ana shu soxani mukammal egallash demakdir. Notadan o‘qishda solfedjio fanida olingan barcha bilim va ko‘nikmalar ishlatiladi. Notadan yaxshi o‘qish uchun quyidagi ko‘nikmalar bo‘lishi shart:

1. 
   Jo‘rsiz kuylash;
   
2. 
   Tovushlarni fikran, ichki eshitish bilan tasavvur qilish;
   
3. 
   Nota yozuvini yaxshi bilish.
   

Notadan o‘qish paytida e’tiborni va ijodiy tasavvurni rivojlash uchun bitta musiqiy misolni xar xil variantlarini kuylash kerak. Notadan o‘qish ustida ishlashda tanlanayotgan missolarning qiyinligi asta o‘sish kerak.Bunda misolning diapazon, balandligi (tessitura), kuyning tuzilishi va yo‘nalishi xisobga olinadi.
Notadan o‘qish jarayoni quyidagi tartibda bo‘ladi:

1. 
   Misolni ko‘zdan kechirish;
   
2. 
   Misolning tuzilishi, lad va tonalliga, kuyning yonalishi, shtrixlar (legato, stakkato), tasodifiy belgilar taxlil qilinadi.
   
3. 
   Berilgan tonallikda sozlanish va kerakli tempni tanlash.
   
4. 
   Kuyning birinchi taktlarini fikran tasavvur qilish.
   
5. 
   Misolni rivojlanishini mantiqini tasavvur qilish.
   

Agar notadan o‘qish paytida dirijo‘rlik xalaqit bersa uni oddiy qarsak yoki partaga urish bilan almashtirish mumkin. Dirijorlik maxorati esa yodlangan misollar asosida rivojlantirish mumkin:

1. 
   Boshlang‘ich davr. Notalarni nomini aytib o‘qish. Tanish kuyni notaga solib kuylash.
   
2. 
   Notaga qarab kuyni tasavvur qilish, aloxida frazalarni yoki kuychan davralarni kuylash. Tugallanmagan frazani nixoyasiga yetkazish.
   
3. 
   Nota matnini taxlil qilish: lad, tonallik, shakl, kuyning yo‘nalishi. Dirijorlik bilan kuylash.
   
4. 
   Notadan o‘qish ko‘nikmasini rivojlashda quydagi mashqlar yordam beradi:
   

a) sinfda o‘tilgan misollarni yodlash;

b) yodlangan misollar xar xil templarda kuylash;
s) transpozitsiya qilib kuylash;
d) ovozni chiqarib va chiqarmay kuylash;
ye) Berilgan misolni fikran yodlab, so‘ng ijro etish.

Notadan o‘qish mashqlari jo‘rsiz bolishi kerak. O‘qituvchi o‘quvchisiga o‘z xatolarini o‘zi tuzata olishini o‘rgatishi kerak.

Badiiy musiqa asarlaridan jo‘rlik misollarni notadan o‘qishga xam katta e’tibor berish zarur. Buning uchun romanslar, qo‘shiqlar, ariyalar tanlash maqsadga muvofiqdir.