Ta’lim tizimida pedagogik texnologiyalarning ahamiyati. Musiqa darslarida innovatsion yondashuv

Bunda quyidagi qoidalarga rioya qilish zarur:
1. Bir ovozni yoza turib ikkinchi ovoz yordamida xosil bo‘lgan intervallarni aniqlash;
2. Xaar bir ovozning yonalishini aniqlash;
3. Ikki ovozli kuyning garmonik asosini va tuzilishini eshitib aniqlash.
Ko‘p ovozli diktantni yozishda (3-4 ovozli) basning yo‘nalishini aniqlash birlamchi vazifa. Undan so‘ng yuqoridagi ovozda (sopranoda) berilgan kuy aniqlanadi, keyin esa o‘rta ovozlar yoziladi.
Musiqali diktant olingan bilimlar, ko‘nikmalar, eshitish qobilyatini rivojlanganligini tekshirish vositasidir. Diktant yozish uchun quydagi tayyorgarlik ishlari olib boriladi: intonatsion mashqlar, taxlil, notadan o‘qish. Bir ovozli diktant yozish uchun quyidagi ishlari olib boriladi:
1. Nota matnini ko‘chirish, bunda o‘quvchi notalarni, shtilllarni (tayoqchalarni) chiroyli va to‘g‘ri yozilishni, gruppirovkani (turkumlashni) o‘rganadi.
2. Tanish kuyni fortepianoda topib aniqlash keyin esa notaga solish.
3. Ana shu kuylarni transpozitsiya qilish.
4. Og‘zaki diktant.
5. Ritmik diktant (kuyning ritmi) yoziladi.
6. Variantli diktant. O‘quv taxtasida kuy yoziladi va butun gurux bilan birga kuylanadi. Keyin o‘kituvchi yana kuyni ritm yoki kuy jixatidan o‘zgartirb chaladi, o‘quvchilar esa o‘zgarishlarni aniqlashadi.
Bevostia diktant yozishdan oldin o‘qituvchi tushuntirish ishlari olib borish kerak. Bunda yoziladigan kuy oldin og‘zaki taxlil qilinadi:

1. 
   Tonalligi aniqlanadi.
   
2. 
   O‘lchovi aniqlanadi.
   
3. 
   Kuyning tuzilishi ( nechta taktdan iborat, jumlalarga va iboralarga bo‘linishi ) aniqlanadi.
   
4. 
   Kuyning yonalishi ( ravon, yuqorilama, pastlama, bir joyda, sakramali, to‘linsimon va x.k)
   
5. 
   Ishlatilgan cho‘zimlar, pauzalar, ritmik figuralar, sekvensiyalar.
   

O‘quvchining xotirasini rivojlantirish uchun kuy 2-3 marta chalinadi, kim nimani eslab qolgan bo‘lsa yozadi, keyin fortepianoda chalib tekshiradi va xotolarini tuzatadi. Undan tashqari “o‘ziga – o‘zi “ diktant yozish uslubini qo‘llash mumkin. Bunda tanish kuy xech qanday yordamsiz notaga solinadi, keyin esa fortepianoda tekshiriladi.

Diktant – eshitish qobilyatini, xotirani, musiqani notaga solishni rivojlantiruvchi, o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini aniqlovchi muxim vositadir.