Таълим йўналиши: 5310200-«Электр энергетикаси (сув хўжалигида)» Кафедра

3.4.2 Максимал ток ҳимоясини ҳисоблаш
Максимал ток ҳимояси бир томонли таъминланадиган тармоқлар учун ҳимояни асосий кўриниши ҳисобланади ва таъминот манбаи томонидан ҳар бир линияни бошида ўрнатиш зарур. Ҳимояни бундай ўрнатган пайтда ҳар бир линия уларда ёки подстанциядан таъминланаётган шиналардаги бузилишлар ҳолатида линияларни ўчирувчи мустақил ҳимояларга эга.
Максимал ток ҳимоясини ишлаш принципи қисқа туташув пайдо бўлганда токошиб кетиши ва юклама режимида токни ошиб кетиши бошланишига асосланган. Танловчанлик иши бунда кечиктирувчи вақтга эришади[8-18].
Ҳимоя нормал режимда ишламасдан қисқа туташув пайтида ишлаши учун ҳимояни ишга тушиш токи қуйидагича аниқланади:
– бу ҳимояни ишлаши учун талаб этиладиган энг кичик бирламчи ток. Бунда юкламани ишга тушириш токлари ва максимал токда максимал ток ҳимоясини ишлаб кетишини таъминлаш талаб этилади. Бунинг учун қуйидаги шартларни бажариш талаб этилади:

1. 
   – ҳимояни ишга тушиш органи юкламанинг максимал ишчи токи пайтида ишлаб кетиши керак эмас;
   
2. 
   Ташқи қисқа туташув бўлганда ҳаракатга келтирадиган ҳимоянинг ишга тушириш органи унинг гача ўчирилишини ёки камайишидан сўнг дастлабки ҳолатига қайтиш керак.Бундай шартларни бажариш учун ҳимояни қайтиш токи талабини қониқтириши лозим, -электр моторни ўз ўзидан ишга тушиш пайтида токни ошиб кетишини ҳисобга олиб электр моторли ўз-ўзидан ишга тушиш коэффициенти ,.
   

Токи ва токлари қайтиш коэффициентларига боғлиқдир:
, (3.4)
Бу ерда: рақамли релеларда максимал ток ҳимояси .
2 шартни бажаришда доимо 1 шарт бажарилади, шунинг учун ни аниқлаш учун тенгламани қуйидагича олиш мумкин:
, (3.4)
Бу ерда: - хусусан Micom ни рақамли релесидан фойдаланишда ни аниқлашда ҳатоликларни ҳисобга оладиган ишончлилик коэффициенти, 1,1 дан 1,5 гача қабул қилиш мумкин.
. (3.5)
ни қийматини билиб аниқлаш мумкин, бунда трансформатор подстанцияни иккиламчи чулғамига ҳисобланадиган формуласи орқали аниқланади, бу ерда - ТТ ни улаш схемасига ва реле чулғамига ва реледаги токни ТТ иккиламчи чулғами токига тенг нисбатига боғлиқ схема коэффициенти. ни ҳисобланган қиймати бўйича ўрнатма токи аниқланади. Ток реле қисмларида силлиқ ростланади ва бошқаларида эса зинали бўлиб ўзгаради, бунда текис гача катта қийматларида олинади.
Ҳимоя учун ўрнатмалар қийматини ҳисоблаш пайтида аниқландики, олинган маълумотлар бир нечаси мавжуд. Бу ўрнатмалар эса трансформатор подстанциялари ва истеъмолчиларни тақсимлаш пунктлари учун бажарилган ўрнатма билан мослаштирилганлигига боғлиқ. Шунинг учун ҳимоянинг мавжуд ўрнатмаларини қолдириш қарори қабул қилинди.
1 с.ш. учун максимал ток ҳимоясини ўрнатмаларини ҳисоблаш бўйича маълумотлар қуйидаги жадвалларда берилган.