Тафсир илмига кириш. Махсудов Д. Р. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Т

2. Тафсир асослари илмига оид китоблар. 
Шуни таъкидлаб ўтиш керакки, тафсир асослари илмининг ҳамма 
мавзуларини қамраб оладиган ягона манба мавжуд эмас. Лекин унинг 
мавзулари кенг қамраб олинган китоблар кўп бўлиб, уларни уч турга бўлиш 
мумкин. 
Биринчиси, тафсир китоблари. Тафсир асослари илмига тааллуқли 
мавзулар тафсир китоблари муқаддималари, тафсирлар асносида келади. 
Бундай тафсир китоблари кўлами кенгдир.
Иккинчиси, Қуръон илмларига бағишланган китоблар бўлиб, уларда 
албатта, тафсир асосларига оид мавзулар ёритиб борилади.
Учинчиси, бевосита усулут тафсир номи билан ёзилган китоблар. Уларга:
- Холид Абдураҳмон ал-Иккнинг “Усулут тафсир ва қоваидуҳу”; 
- Фаҳд ибн Абдурраҳмон ар-Румийнинг “Буҳус фи усулит тафсир ва 
маноҳижиҳи»; 
- Мусоид ибн Сулаймон ат-Тайёрнинг “Фусул фи усулит тафсир”; 
- Холид Абдураҳмон ал Акк «Усулит тафсир ва қавоидуҳу»; 
- Сиддиқ Ҳасанхоннинг «Ал –Иксир фи усулит тафсир»; 
- Муҳаммад ибн Лутфий ас-Сабоғнинг «Буҳус фи усулит тафсир»; 
- Али Будхонийнинг «Буҳус фи усулит тафсир ва қавоидиҳи»; 
- Шоҳ Валиюллоҳ ибн Абдураҳим ад-Деҳлавийнинг «Фатҳул хабир фи 
усулит тафсир»; 
- Исмоил Аннон Зайнул Яманий Маккийнинг «ал-Қавлул мунир фи илм 
усулит тафсир лил Қуръонил карим»; 
- Али ибн Сулаймон ибн Убайдулабиднинг «Тафсирул Қуръонил карим: 
усулуҳу ва завобитуҳу»; 
- Абдулҳамид Абдулкарим ибн Қаработ Фароҳий Ҳиндийнинг «ат-
Такмил фи усулит таъвил»; 
- Закий ибн Халил ибн Иброҳим Ҳусайнийнинг «ад-Дуррун насир фи 
усулит тафсир»; 
- Муҳаммад Кабир Юнуснинг «Диросот фи усулит тафсир»; 
- Муҳсин Абдулҳамиднинг «Диросот фи усул тафсирил Қуръон»; 
- Абдуссалом Муқбил Мажидийнинг «ат-Танвир фи усулит тафсир»; 
- Муҳиддин Балтожийнинг «Диросот фит тафсир ва усулиҳи»; 
- Халил Ражаб Ҳамадон Кабисийнинг «Илмут тафсир: усулуҳу ва 
қавоидуҳу»; 
- Тоҳа Обидин Ҳамаднинг “ат-Таҳрир фи усулит тафсир” ва бошқалар. 
Демак, тафсирни ўрганиш ва билиш борасида бир қатор ва бир нечта 

---

19 
йўналишларда китоблар ёзилганки, бу мазкур соҳанинг аҳамиятини 
кўрсатади.