Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari

Hududningmehnatresursivasalohiyatinisonjihatidananiklashhisob-kitobi

T/r	Ko’rsatkichlar	Kishilarsoni
1.	Hududaholisiningsoni, mln. kishi	3,5
2.	SHundan, mehnatkobiliyatidagiayollarvaerkaklarsoni, mln. kishi	2,1
3.	Vaktinchaishlamaydiganaholisoni (mehnatkobiliyatidagiyoshdaginogironlar, bolalartarbiyasibilanshug’ullanayotganayollar, vaktinchaishsizlar), mln. kishi	0,4
4.	Mehnatkobiliyatidagibandaholiningsoni, mln. kishi (2k – 3k) – mehnatresursi	1,7
5.	Iqtisodiyotdabandbo’lgannafakaxo’rlarvavoyaga yetmaganlarsoni, mln. kishi	0,3
6.	Mazkurhududdabandaholiningsoni (nafakadagivavoyagayetmaganaholibilanbirgalikda), mln. kishi (4k + 5k) – mehnatsalohiyati	2,0
7.	Hududdaumumiyaholiningmehnatkobiliyatidagiaholiganisbatanbandlikdarajasi, foiz (6k * 100 : 2k)	95,2
8.	Hududdabandbo’lganmehnatgakobiliyatliaholiningbandlikdarajasi, foiz (4k * 100 : 2k)	81,0

Manba: mualliftomonidantuzilgan.

Mazkurjadvaldanko’rinibturibdiki, mazkurhududdamehnatresursiningsoni 1,7 mln. kishinitashkilkiladi. Ammomehnatsalohiyatiesa, mazkurhududda 2,0 mln. kishidaniborat.

Ushbuko’rsatkichlargaasosanmehnatbilanbog’likbirkanchako’rsatkichlarnihamaniklashmumkin. Jumladan, mehnatsalohiyatibo’yichabandlikdarajasi 95,2 foiznitashkilkiladi. Mehnatresurslaribo’yichabandliknioladiganbo’lsak, uningmikdori 81,0 foizgatengliginiko’ramiz. CHunkibizdako’pbolalionalarfarzandlarivoyaga yetgunigakadaruybekasisifatidaiqtisodiyotdabandbo’lmaydi.

Mazkurko’rsatkichlarasosidamehnatsalohiyatidanfoydalanishdarajasinihamaniklashmumkin. Viloyatdamehnatsalohiyati 2,0 mln. kishinitashkilkilganbirpaytdaishbilanbandaholi, yahnixodimlarsoni 1,7 mln. kishidaniborat. Mehnatsalohiyatiningfoydalanishkoeffitsienti 0,85 gayoki 85,0 foizga (1,7 : 2,0 * 100) tengekanligigaguvohbo’lamiz. SHundaykilib, bozormunosabatlarisharoitidamehnatko’rsatkichlarigayanabirmuhimko’rsatkichmehnatsalohiyatitushunchasikiribkeldi. Buholatfikrimizcha, obhektivzaruriyat. Mutaxassislarushbutushunchalarningmazmunini, farkiniyaxshianglabolishlarilozim, chunkibuko’rsatkichlarboshkarishvategishlirejalarnituzishdao’tamuhimdir. Zero, harbirxodimshunchakisubhektbo’libkolmasdan, balkijonliijtimoiy-iktisodiykategoriyadir.

Harbirxodimningorkasidaoilasituribdi, mehnatkilibunimoddiyjihatdanfarovonliginitahminlashivahayotsifatinizamontalabidankelibchikkanholdamuttasiloshiribborishilozim. Umehnatiuchunishberuvchidanhaktalabkiladi. Buishberuvchiuchunxarajat. Ishlovchiuchunesadaromad, yashashuchunmoddiyimkoniyat. Harbirkilinganxarajatmulkdorgaxarajatkilganligiuchunishchigaesa, ishlaganligiuchunnafkeltirishilozim. SHundaykilib, ushbuko’rsatkichlarningfakattarkibiemas, balkimazmunihamtubdano’zgardi.

Aksariyatishchikuchibozorlaridaishchilaro’zlariningishchikuchinikasabauyushmalariorkalijamoabo’lib «sotadilar». Kasabauyushmalarinisbatanko’’ sonliishgayollovchilarbilanmuzokaralarolibboradivaularningasosiyiktisodiyvazifasiishhakinioshirishdaniboratbo’ladi. Kasaba uyushmalari bu maksadga turli xil yo’llar bilan erishishi mumkin.