Tabiiy fanlari fakulteti

Aluminiy oksid va gidroksid. Aluminiy kimyoviy reaksiyalarda uchga teng oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Uning oksidi A1₂O₃ tabiatda kristall holda uchraydi va korund deb ataladi. Tarkibida turli moddalar aralashgan bo'lganligidan u aniq bir rangga ega bo'lmaydi. Masalan, tarkibiga xrom birikmalari aralashgan bo'lsa, aluminiy oksidining rangi qizil tusda bo'lishi mumkin. Uni yoqut deb ataladi. Ozgina temir yoki titan birikmalari aralashgan bo'lsa, uning rangi juda tiniq bo'ladi va ,,sapfir" deyiladi. Umu-man, aluminiyning bu xildagi birikmalari qimmatbaho toshlar hosil qilish maqsadida keng qo'llaniladi.

Toza aluminiy oksid hosil qilish uchun aluminiyni havo kis-lorodida yondiriladi yoki aluminiy birikmalarini qizdiriladi. Bu usul bilan hosil qilingan aluminiy oksid amorf kukun ko'rinishida bo'ladi. Aluminiy oksid suvda erimaydi. U amfoter xossaga ega bo'lib, kislotalarda va ishqorlarda eriydi: kislotalarda asos xossasini namoyon qilsa, asoslar bilan kislota sifatida reaksiyaga kirishadi:

2AI₂O₃ + 6HCI 2AICI₃ + 3H₂O

ionli ko’rinishda: 2AI₂O₃ + 6H⁺ 2AI³⁺ + 3H₂O

2AI₂O₃ + 2NaOH + H₂O 2NaH₂AIO₃

2AI₂O₃ + 2OH^- + H₂O 2H₂AIO₃

Aluminiy oksid sanoatning turli tarmoqlarida — sof holdagi alu­miniy metali olishda, korund, jilvir va qayroq toshlar hosil qi-lishda ishlatiladi.