Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Zarafshon soxta klausiyasi - Pseudoclausia sarawschanica (Regel et Schmalh.) Botsch.
Kamyoblik darajasi. O’zbekistonning janubi-g’arbidagi kamyob, endem o’simlik. Qisqacha tavsifi. Bo’yi 60-70 sm ga yetadigan oddiy, uzun hamda bezchasimon tuklar bilan qoplangan bir yoki ikki yillik o’t. Yakka poyali, tubidan shoxlangan. Barglari to’mtoq, cho’ziq, patsimon bo’lakli. Gullari binafsha rangli. Qo’zog’i tuksiz yoki tukli, yetilganda tasbehsimon. Aprel-may oylarida gullab, meva byeradi. Tog’’larning pastki va o’rta qismlarida shag’alli va mayda zarra tuproqli joylarda, shuvoq, buta va chala butalar orasida o’sadi. Tabiatda yakkayakka holda yoki 2-10 tadan to’p-to’p bo’lib uchraydi. Urug’idan ko’payadi. Tarqalishi. Navoiy va Samarqand viloyatlari: Nurota, Oqtog’’ tizmalarida, Zirabo’loq tog’’larida hamda Zarafshon daryosi vodiysidagi past tog’’larda uchraydi. O’simlik soni va arealining o’zgarish sabablari. Chorva mollarining ko’plab boqilishi va urug’ining yaxshi unib chiqmasligi sababli kamayib bormoqda. Muhofaza choralari. Nurota davlat qo’riqxonasida muhofaza etiladi.
Olga soxta klausiyasi - Pseudoclausia olgae (Regel et Schmalh.) Botsch.
Kamyoblik darajasi 2. Pomir-Oloy tog’’laridagi kamyob tur. Qisqacha tavsifi. Bo’yi 20 sm ga yetadigan ikki yillik o’t. Qo’zog’idan tashqari butun o’simlik uzun, oddiy tuklar bilan qoplangan. Poyasi yakka. Barglari bandli, yaprog’i cho’ziqroq, patsimon bo’lakli, bo’lakchalari cho’ziq, o’tkir uchli. Tojbarglari binafsha yoki oqish-binafsha rangli. Qo’zog’i yuqoriga yo’nalgan, tasbehsimon. May oyida gullab, iyun-sentyabrda mevasi yetiladi. Kichik-kichik to’plar hosil qilgan holda uchraydi. Urug’idan ko’payadi. Tarqalishi. Samarqand, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari: Zarafshon, Nurota va Hisor tizmalarida uchraydi. O’sish sharoiti. Tog’’larning o’rta qismida yumshoq tuproqli yonbag’irlarda va tub jinslar chiqib qolgan joylarda o’sadi. O’simlik soni va arealining o’zgarish sabablari. Ko’plab chorva mollarining boqilishi va odamlarning bevosita ularga bo’lgan ta’siri hamda urug’idan yaxshi unib chiqmasligi ularning kamayib ketishiga olib kelmoqda. Muhofaza choralari. Maxsus muhofaza qilish tadbirlari ishlab chiqilmagan.