Табиий фанлар кафедраси тошкент давлат транспорт университети

• ТАБИИЙ ФАНЛАР КАФЕДРАСИ

• Тошкент давлат транспорт университети

• Маъруза режаси

• Nyutonning birinchi qonuni;
• Nyutonning ikkinchi qonuni;
• Nyutonning uchinchi qonuni;
• Butun olam tortishish qonuni;
• Og`irlik kuchi va og`irlik;
• Tinchlikdagi ishqalanish;
• Sirpanish ishqalanish;
• Dumalash ishqalanish;
• Elastiklik kuchi;

• Nyutonning birinchi qonuni

• Agar jismga boshqa jismlar ta’sir etmasa yoki ta’sir etuvchi kuchlar o’zaro kompensatsiyalangan b’lsa , u o’zining tinch holatini yoki to’g’ri chiziqli tekis harakatini saqlaydi.
• Jismlarning o’zini tincch holatini yoki tog’ri chiziqli tekis harakatini saqlab qolish xususiyati , jismlarning inersiya xususiytI deb ataladi.
• Massa – jism inertsiyasining o’lchov birligidir. [m] =kg
• Hajm birligidagi massaga jism 342 ligi deyiladi

• Jism o’zining tinch holatini yki to’g’ri chiziqli tekis harakatini tashqaridan boshqa jismlar ta’sir etmaguncha sqlab qoladigan sanoq tizimi inertsiya sanoq tizimi deb ataladi.

• Nyutonning ikkinchi qonuni

• Moddiy nuqtaning olgan tezlanishi , ta’sir etuvchi kuch yo’nalishiga mos kelib, shu kuchga moddiy nuqta massasining nisbatiga tengdir.

• Nyutonning ikkinchi qonunining umumiy ifodasi: Moddiy nuqta xarakat miqdorining vaqt bo’yicha xosilasi jizmga tasir etuvchi kuchga tengdur.

• moddiy nuqta impulsi.

• Jismga bir vaqtning o’zida bir necha kuch ta’sir etsa:

• Nyutonning uchinchi qonuni

• Tajribalar asosida quyidagilar aniqlangan:
• Ikki jismning o’zaro ta’sirida doimo ikki kuch vujudga keladi, bu kuchlar shu lismlarning ikkalasiga qo’yilgan bo;ladi.
• Bu kuchlar bir to’g’ri chiziq bo’ylab, qarama qarshi tomanga yo’’naladi.
• Bu kuchlarning absalyut qiymatlari teng bo’ladi.
• Ta’tif: Tasirgs teng va qarama qarshi yo’nalgan aks ta’sir doimo mavjud.

•