T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Astronomik  koordinatalar
.
  Yer  yuzasidagi  nuqtalarning  astronomik 
koordinatalarini aniqlashda asosiy yuza qilib geoid, koordinata chiziqlari qilib esa  
astronomik meridian va parallellar qabul qilinadi. Berilgan nuqtaning astronomik 
meridiani deganda  yerning  aylanish  oʻqiga  parallel qilib  oʻtkazilgan  tekislikning 
mazkur  nuqtadan  tushirilgan  shovun  chizigʻi  yoʻnalishida  yer  yuzasi  bilan 
kesishishidan hosil boʻlgan chiziq tushuniladi.  
Yer yuzidagi biror nuqtaning astronomik meridiani bilan boshlangʻich deb 
qabul  qilingan  Grinvich  meridiani  tekisliklari  orasida  hosil  boʻlgan  burchak  shu 
nuqtaning  astronomik  uzunligi  deyilib,  λ  bilan  belgilanadi.  Yer  yuzidagi  biror 
nuqtadan tushirilgan shovun chizigʻi bilan ekvator tekisligi orasida hosil boʻlgan 
burchak shu nuqtaning astronomik kengligi boʻlib, ϕ bilan belgilanadi. 
Geodezik va astronomik koordinatalar sistemalari bitta umumiy nom bilan 
geografik koordinata deb yuritiladi. Bunda nuqta koordinatasi astronomik usulda 

---