Т. У. Усмонов, Н. К. Усманов

Устун ўрнатадиган бурғи
ГАЗ-63А автомобилига монтаж қилинган универсал бурғилаш-кран 
машинасининг бурғилар комплекти диаметри 0; 3; 0,5; 0,8 ва 1 л ли ўраларни 
бурғилашга 
имкон 
беради. 
Бурғилаш 
механизмлари 
автомобиль 
двигателидан тарқатиш редукторига ўрнатилган қувват олиш қутиси орқали 
ҳаракатга келтирилади. Асосий бурғилаш операциялари гидравлик усулда 
бошқарилади. Гидравлик кўтаргичлар ёрдамида машина иш ва транспорт ва-
зиятига ўтказилади. Бундай бурғилаш машинаси автомобиль бўйлама ўқи 
текислигига нисбатан 20° бурчак остида «ўзига қараб» ва 5° бурчак остида 
ўзидан нарига» ковлашга имкон беради. Машина баландлиги 12 м гача 
бўлган таянчларни ўрнатишга имкон беради. 

---

254 
4.2. УСТУН ҚОЗИҚ ҚОҚИШ ЖИҲОЗЛАРИ 
Бино ва иншоотларнинг устун қозиқли пойдеворларини қуришда икки 
хил устун козиқ яъни завод шароитида тайёрланган қоқиб киргизиладиган 
темир-бетон ва металл устун қозиқлар ҳамда тўғридан-тўғри иш 
бажариладиган жойларда тик ва ўта қия қудуқларга қўйиб тайёрланадиган 
темир-бетон устун қозиқлар қўлланади. Сув ҳавзалари, турли чукурлар, 
қудуқ ва хандакларнинг сувдан сақлайдиган ҳимоя тўсиқларини қуришда 
металл ва темир-бетон шпунтлардан фойдаланади. 
Тайёр устунқозиқ ва шпунтларни коқишда қоқувчи агрегатлар, копёрлар 
ва копёрли жихозлар қўлланади. 
Устунқозиқ жиҳози сифатида бур-ҳаво билан ишлайдиган бодра, дизель-
болра трубкали дизель болға ва титраб ботиргичлар қўлланади. 
Буғ-хаво билан ишлайдиган болғалар бур ёки сиқилган хаво энергия 
манбаи бўлиб хизмат қилади. Улар бир ва икки томонлама харакатланувчи, 
қўлда ва ярим автомат ёрдамида бошқарилувчи бўлади. Қўл билан 
бошқариладиган болғаларда, уришлар сони минутига 15.. .20 мартага етади, 
ярим автомат билан бошқарадиганда эса уришлар сони 1,5. ..1,6 марта ор-
тади. Устунқозиқ массасининг болға уриш қисмининг массасига нисбати 0,5. 
..1,5 га тенг бўлади. Узунлиги 12 м дан катта булган устунқозиқни қоқиш 
учун болға танлашда бу нисбат бирдан кичик бўлмаслиги шарт. 
4.5-расм.