T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

3.16. QURILISH MASHINALARINING ISH UNUMDORLIGI
Texnik iqtisodiy hisoblarda, loyihalash jarayonida solishtirma 
tahlil paytida, m ashinaning m a’lum bir vaqt ichida ishlab chiqarib 
bergan mahsuloti miqdori bilan aniqlanadi.
Konstruktiv-hisob, texnik va ekspluatatsion ish unumdorlik-
lari mavjud.
1. 
Konstruktiv-hisob ish imumdorligi
-m ash in an in g bir soat 
m obaynida hisoblab chiqilgan tezlik va kuchlar orqali ishlab 
chiqarib bergan m ahsuloti miqdori bilan aniqlanadi (bunda konkret 
ish sharoiti hisobga olinmaydi).
To'xtovsiz ishlaydigan va uzluksiz oqim bilan m ateriallarni 
yetkazib beradigan m ashinalar uchun:
160

---

Uk_ =
3 6 0 0
- V
m3/soat= 3600 
F- V-y,
t/soat.
F - uzatilayotgan materiallar ko'ndalang kesim yu zasi, m 2; F -m ateriallarn in g
hisoblab topilgan harakat tezlig i, m /sek; у -m a te r ia l hajmiy og'irligi. t/m 3.
To‘xtovsiz ishlaydigan va m aterillarni porsiyalab uzatadigan 
m ashinalar uchun
f /, ; -3600 (
V/d)*q,
n r’/soat=3600 (
V/a)q%
t/soal. 
a
~ porsiyalar orasidagi m asofa, m; q
- bir porsiyaning hajmi, m 3.
Davriy ishlaydigan m ashinalar uchun esa:
Uk_=n • q,
nr7soat=?? 
- q y
t/soal,
n - 1 soatdagi sikllar soni, n = 
,
t= t+ t+ ....t
, sek.
s
1 
2 
l r
r. - b a t t a sik ln in g hisoblab topilgan d avom iyligi, sek.
2. 
Texnik ish unumdorligi (U):
m ashinaning bir soatdagi to‘x- 
tovsiz ish jarayonida, ushbu sharoitda maksimal m um kin b oigan 
real imkoniyatlardan kelib chiqib aniqlanadi (cho‘m ichning mak­
simal darajada tuldirilishi, ish hajm ining m um kin qadar ko‘proq 
b o iish i va hokazolar).
Davriy 
ishlaydigan 
cho‘m ichli 
m ashinalar 
(skreper, 
bir 
cho‘m ichlik ekskavator, bir cho‘m ichlik yuklagich va boshqalar) 
uchun.
U = n - q ,
m
3
/soat;
yum