T. Q. Ortiqov, O. M. Nazarov Analitik laborant va fizik-kimyoviy tekshirish usullari

Тупроқ намунасини текширишга тайёрлаш кўзда тутилган тажрибанинг мақсадига боғлиқ. Масалан, тупроқ таркибидаги нитрат ва аммоний ҳолидаги азот аниқланиши керак бўлса, тупрок қуриб қолмасдан тезда анализ қилиниши керак, агар намуна қуриб қолса, тупроқ таркибидаги аммиак оксидланиб, нитратларга айланиб кетиши мумкин.
Бошқа турдаги тажрибалар учун тупроқ салқин жойда қуритилиб майдаланади (бунда тош ва илдиз қолдиқлари олиб ташланади) ва тупроқ тешикчалари 1 мм бўлган элакдан ўтказилади.
Бир жойдан олинган тупроқ намунаси индивидуал намуна дейилади. Ҳамма индивидуал намуналарни қўшишдан ҳосил бўлган намуна умумий намуна деб аталади. Ўртача намуна олиш учун умумий намуна тоза қоғоз ёки картон устига ёйилиб крест усулида тўрт бўлакка бўлинади ва шу бўлаклардан иккитаси қолдирилади. Қолган икки бўлаги эса ташланади. Бундай операция бир неча марта давом этказилади ва лабораторияга 300-400 г тупроқ олиб келинади. Лабораторияда тупроқ илдиз, тош ва ва бошқа қолдиқлардан яхшилаб тозаланиб, майдаланади ва элакдан ўтказилади. Шундан сўнг намуна пакетларга солинади. Бу намуна лаборатория намунаси дейилади. Ҳар бир анализ учун олинган намуна аналитик намуна дейилади.
Тупроқ намунаси сув ва аммиак парлари йўқ жойларда қуритилиши керак. Намликни аммоний ва нитрат ҳолидаги азотни аниқлаганда тупроқ намуналари олиб келингандан кейин бирдан анализ қилиш керак.

Ўғитлардан намуна олиш

Минерал ва органик ўғитларнинг сифатини аниқлаш учун намуна ҳар қайси турдаги тўпламдан алоҳида олинади. Халталанган ўғитлардан бир марта олинадиган намуна (200 г) 20-30 халтадан олиниб аралаштирилади ва ундан битта ўртача намуна олиниб текширилади.

Минерал ўғитларнинг сифат анализи агрокимёвий лабораторияларда ўтказилиб унда ҳар қайси озиқ элементларининг миқдори ва бошқа бирикмалар, физик-механик таркиби (донадорлиги ва унинг диаметри, майдаланиш даражаси ва бошқалар) намлиги ҳамда бошқа кўрсаткичлари аниқланилади.
Донадор ўғитлар текширишдан олдин чинни ҳавончада майдаланиб, тешикчалар диаметри 0,5-1 мм бўлган элаклардан ўтказилади. Органик ўғитлар эса табиий ҳолатда анализ қилинади.