T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

taqsimlanishi. 
 
Maydon kuchlanganligini 0 dan 
E
gacha o‘zgarishi Maksvellning 1 - tenglamasiga 
asosan 
elektr maydon kuch chiziqlarini o‘rab oluvchi magnit maydonini hosil bo‘lishiga olib keladi. 
Kuchlanganligi 
bo‘lgan magnit maydonining paydo bo‘lishi, Maksvellning 2 - 
tenglamasiga asosan 
yana elektr maydonini hosil qiladi. Elektr maydoni uyurmali va yopiq bo‘lib 2 - nuqtada 
pastga, 1 - nuqtada yuqoriga yo‘nalgan bo‘ladi. 
E

t
D
dl
H
n





H

dt
d
dl
E





3 
2 
1 
- 
+ 
- 
E

H


---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 266 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
Shunday qilib, qandaydir nuqtada paydo bo‘lgan elektr (yoki magnit) maydoni 
barcha yo‘nalishlarda bir vaqtda tarqaladigan elektr va magnit to‘lqinlarning manbai bo‘lib 
qoladi. Elektr va magnit to‘lqinlarining majmuasi 
elektromagnit to‘lqin
deb ataladi.
Bu holda, elektromagnit to‘lqin o‘tuvchi har bir nuqtada
va 
kuchlanganliklarning har biri maksimumgacha o‘sib, nolgacha kamayishga intiladi. 
Agarda boshlang‘ich nuqtada maydon kuchlanganligi uzoq vaqt 
qonuniyat bilan tebranib tursa, u holda to‘lqin o‘tadigan har bir nuqtada 
va 
maydon 
kuchlanganliklari ham shu qonuniyat bilan tebranadilar. Bu ikkala vektorlar bir-biriga 
perpendikulyar bo‘lib, to‘lqin tarqalishi yo‘nalishiga perpendikulyardir, ya’ni elektromagnit 
to‘lqin 
ko‘ndalang to‘lqindir
.