T k 1 Kommunikativ

Mustahkamlash- 10 daqiqa
1. Morfologik moslanishlar haqida gapirib bering.
2. O‘simliklar olamidagi moslanishlarning ahamiyati.
3. Organizmdagi moslanishlarning nisbiyligini qanday izohlaysiz.
4. Zoologiyadan o‘zlashtirgan bilimlaringiz asosida sutemizuvchilardagi etologik
moslanishlarga misollar keltiring.
Uyga vazifa – 3 daqiqa
Tayanch so`zlarni yozish. 184-191 -betlarni o`qish, jadval asosida metodlar vazifasini tushuntirish .
Baholash- 3 daqiqa
O`T.I.B.D.O` Maxsudxagova M.K_______
Sana: Sinf: 10-^{a __________________} 10-^{b _________________} 10-^{v_______________} 10____________
50- mavzu 4-Laboratoriya mashg‘uloti.Organizmlarning yashash muhitiga moslanishlarini o‘rganish
Labaratoriya mashg`uloti maqsadi:Tirik organizmlarningyashash muhitiga moslanish turlarini o`rganish,qushlarning havo,baliqlarning suv,toshbaqalarning cho`l muhitiga moslanish belgilarini aniqlash
Labaratoriya jihozi: qush tulumi yoki tirigi,qushlarga oid rasm
Ishning borishi
Qushlarning havo muhitga moslanishini o`rganish
1 Qushlar tuzilishini ko`rib chiqing Qushlarning tashqi tuzilishidagi uchishga moslashganlik belgilarini aniqlang
2. Zoologiya darslarida o`rganganlaringiz asosida qushlarning ichkii tuzilishidagi uchishga moslashganlik belgilarini aniqlang
3.­­­­­ Qushlardagi moslashganlik belgilarini nisbiyligini aniqlang
1. Qushlar tanasi bosh, bo`yin,tana,oyoqdan iborat bo` lib, evolyutsiya jarayonida oldingi oyoqlar qanotga aylangan.Qushlar terisi yupqa va shaffof bo`lib, pat bilan qoplangan. Har bir qoplovchi patingichka , qattiq o`zakdan va uning ikki yonida joylashgan yumshoq yelpig`ichdan iborat.Pat o` zagidan 1- tartib va undan 2- tartib o`siqchalar chiqadi. Bunday pat yengil va egiluvchan bo`ladi. Qushlar uchganida qanot va dumidagi yirik qoplovchi patlaribir- biri ustiga cheripitsa singari tushadi,qushning havoda uchishini yengillashtiradigan suyri shakldagi ko`tarilish yuzasini hosil qiladi.
2. Qushlar skeleti ichida havo bo`lgani tufayli yengil bo`ladi. Uchmaydigan qushlarga nisbatan uchuvchi qushlarda skelet ancha yengil.Bir qancha suyaklar qo`shilib o`sganligi tufayliancha pishiq va mustahkam.Harakatsiz birikkan bel dumg`aza suyaklari qo`shilib yaxlit dum suyagini hosil qiladi, dum suyagi esaburilish patlari uchun tayanch vazifasini bajaradi.Tosh suyagining kengayib to`sh toji hosil qilgan qismiga qanot muskullari birikadi.Barmoqlar soni kamayishi va mayda suyaklar qo` shilishi natijasida panja suyagi mustahkam bo`ladi.
Faqat qushlarga xos bo`lgan ilik suyagi qo`nayotgan qushning tanasiga beriladigan zarbani kamaytiradi.Issiqqonli.Nafas olishida uchgan vaqtda o`pka bilan havo pufakchalari ham
ishtirok etadi.Ichki a`zolarida havo pufakchachalariga kiradigan havo qush tanasini sovutib turadi.
3. guruhModdalar almashinuvi juda jadal bo`lgani uchun ochlika. Tana harorati yuqori bo`lgani uchun suvsizlikka chidamsiz.Qaldirg`och oyoqlari juda mayda bo`lgani uchun yerda y ura olmaydi.suv qushlari oyo`g`idagi parda yerda
yurishini qiyinlashtiradi yurishini qiyinlashtiradi