T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

3.5.1.1. Kolaj 
Postmodern anlatının oluşturulma safhasında kolaj, montaj, pastiş, parodi ve ironi 
gibi birçok teknikten yararlanılır. Bu sayılan tekniklerden kolaj, bazen metinlerarasılık 
başlığı altında incelenebilmektedir. Şöyle ki kolaj, yazın hayatı süresince özellikle 
roman türünde birçok örneği görülmekle beraber 1970’leden itibaren postmodern anlatı 
tarzının olmazsa olmazlarından biri olacak olan üstkurmaca başlığı altında varlığını 
sürdürmüştür. Modern dönem eserlerinde de kullanılan üstkurmaca, yazarın kaleme 
aldığı eserdeki kurmacalığı ortadan kaldırmak için ele alınırken, postmodern dönem 
anlatılarında ise yazarın anlatısında anlattıklarının sadece bir kurmacadan ibaret 
olduğunu okura beyan etmek için kullanılmıştır. Modern dönem eserlerinde elden 
geldikçe yazarlar tarafından ortadan kaldırılan gerçeklik, postmodern dönem 
anlatılarında üstkurmacanın kolaj tekniğiyle yadsınır hale getirilir. Diğer bir ifadeyle, 
postmodern yazar anlatısında gerçekliği kaleme aldığı metni merkeze yerleştirerek 
kurmaca haline getirir; ancak, bu kurmacalık modern dönem eserlerinin önemli 
özelliklerinden biri olan 
etkilemek
şeklinde tezahür etmez. Postmodern anlatı yazarı, 
üstkurmaca tekniğiyle, anlatının kendisi tarafından nasıl kurgulandığını devamlı okura 
anlatır. Bu yolla okur, gerçeklik-kurmaca arasında gidip gelir ve netice itibariyle 
anlatıda dile getirilenlere kendini kaptırmaz. Üstkurmaca tekniğiyle yazar tarafından bir 
oyun haline bürünen anlatı, bundan sonraki safhada kolaj tekniğini kullanmaya başlar. 
Postmodern anlatıların muhtevasına her hangi bir şey kazandırmayan kolaj, sadece 
yazarın anlatısını oluştururken yaşadıklarını okura anlatmasını sağlayan bir tekniktir. 
Kolaj, metinlerarasılığın alt tekniklerinden biri olarak da kabul edilmektedir; ancak, 
adından da anlaşılacağı üzere metinlerarasılık, yazarın an itibariyle vücuda getirmeye 
başladığı anlatısına daha önceden yazılmış eserleri, bu eserlerden pasajları, gerçekte 
yaşamış kişileri, atasözlerini, deyimleri vs. alarak bunları anlatısında 
eritmesi
dir. 
Dolayısıyla yukarıda da ifade edildiği gibi, kolajın an itibariyle kaleme alınan anlatının 
içinde başka metinlere ait olan bölümleri alarak kendi içinde eritmesi özelliği yoktur; 

---

109 
ancak, başka metinlerden aynen alınıp anlatı içinde eritilmeden bir fon gibi duran 
bölümlerin kolaj tekniğinin ikinci özelliği olduğunu ve bu durumda da 
metinlerarasılığın alt tekniği olarak kabul gördüğünü belirtmek gerekir (Sazyek, 2006, 
92-99). 
Netice itibariyle, 
“Gerçekliğin dönüştürülerek yansıtılması; yani sanat eserinin 
kurmaca bir şey olduğunun olabildiğince gizlenmesi tutumunun tersine, eserin 
yapıntılığını ön plana çıkar
an” (Koçakoğlu, 2012, 105) hem üstkurmaca hem de 
metinlerarası bir anlatı tekniğidir.